Onrust over de Mondriaankwelder

De meningen over de Mondriaankwelder lopen nogal uiteen op Terschelling.  Alles draait om de kwelder bij Striep. Is het een kunstwerk dat tevens dient als kwelderherstel, of een kwelderherstel dat er uit ziet als een kunstwerk?

Om de kwelder in stand te houden wordt al jaren gesproken over een herstelplan. Joop Mulder, voormalig directeur van Oerol en tegenwoordig werkzaam als voorman van Sense of Place, zag in het herstelplan een mogelijkheid om dit in de vorm van een kunstwerk te doen. Een kunstwerk gebaseerd op het schilderij Pier en Oceaan van Piet Mondriaan.

Achtentachtig palen moeten het schilderij uitbeelden, allen geplaatst aan de rand van de kwelder. Een kunstwerk in het kader van Leeuwarden-Fryslan culturele hoofdstad van Europa 2018. De meningen zijn nogal verdeeld of de Mondriaankwelder wel op deze plek moet verrijzen. Zo zijn de Vogelwacht en Natuurvereninging Terschelling bang dat straks drommen toeristen de rust van de vogels komen verstoren. Zij vinden dat kunstenaars een andere, minder kwetsbare plek moeten zoeken voor het kunstwerk. Bovendien wordt volgens hen de toegang tot de kwelder voor de wadvogels door alle palen belemmerd.

Volgens de initiatiefnemers waaronder Rijkswaterstaat, dat acht ton ter beschikking stelt aan dit project, is juist deze kwelder de beste plek. Er moet aan kwelderherstel gedaan worden want anders kalft de kwelder bij Striep af. Het kunstwerk zorgt voor behoud van de kwelder. 

Kwelders zijn van groot belang voor onder andere wadvogels. De droge gedeelten bieden wadvogels bescherming bij hoogwater, de kwelder dient dan ook als een hoogwater vluchtplaats (HVP). Tegenstanders van de Mondriaankwelder zijn bang dat door het kunstwerk de vogels de weg naar de kwelder niet meer kunnen vinden en hierdoor een zeer belangrijke vogelplek verloren zal gaan. Dat het zo’n vaart zal lopen, gelooft Joop Mulder niet. Volgens hem snappen de vogels heus wel hoe ze naar de kwelder toe kunnen komen en zal er na de bouw van het kunstwerk juist een toename van wadvogels te zien zijn.

In de zomer van 2017 heeft Rijkswaterstaat een vergunningaanvraag voor het project Kwelderherstel Terschelling ingediend bij het toenmalige ministerie van Economische Zaken (nu: Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit). Rijkswaterstaat heeft in november 2017 besloten de vergunningaanvraag in te trekken. Dit op advies van het ministerie van LNV. Het ministerie van LNV vraagt om meer onderbouwing en aanvulling bij de vergunningaanvraag en de Passende Beoordeling over de effecten van het kwelderherstel op het foerageergebied van vogels en noodzaak van kwelderherstel op deze locatie. Een zorgvuldige afweging van natuurbelang staat in het project voorop en daarom wil Rijkswaterstaat hierover graag nader met LNV in gesprek. Dit vraagt meer tijd dan er is binnen de vergunningsprocedure. Daarom heeft Rijkswaterstaat de vergunningaanvraag ingetrokken.

Wat dit betekent voor de planning is nog niet exact bekend, maar het aanleggen van de kwelderwerken in 2018 wordt waarschijnlijk niet gehaald. Provincie Fryslân en Rijkswaterstaat gaan bekijken op welke termijn de uitvoering wel haalbaar is.