Odra Delta Nature Park

Op slechts tientallen meters van de grens tussen Polen en Duitsland ligt in de Oder Delta een natuurpareltje. Lysa, een klein eilandje van ongeveer negen hectare. Vanaf de Tweede Wereld Oorlog was het strikt verboden defensie terrein: volgens de officiële gegevens had er tussen 1945 en 1995 slechts vier maal een militair voet aan land gezet om een inspectie uit te voeren. Maar in 1995 kwam geograaf Kazimierz Rabski op Lysa aan en hij zag de natuurwaardes en de bedreigingen.

Rabski ging korte tijd later aan de slag om namens EUCC braakliggende landbouwgronden en ex-defensieterreinen aan te kopen. Vlak voordat projectontwikkelaars of jagersverenigingen de gebieden konden aankopen sloeg de EUCC toe. Vroege Vogels kon met geld van de Prins Bernhard Fonds Natuurprijs Lysa aankopen en schenken. Sindsdien heeft het eiland officieus Early Birds Island.

Het is een bijzonder gebied, met uitgestrekte rietlanden, moerassen en stilte. Onlangs zei Harm Piek van Natuurmonumenten toen hij daar was: "Valt het je niet op dat je hier meer zeearenden ziet dan overkomende vliegtuigen?" . Inderdaad: er broeden circa 150 paar, dus inclusief onvolwassen vogels praat je over zeker 400 van die 'vliegende deuren' (spanwijdte 2,5 meter). Ook voor andere dieren is het een paradijsje: kraanvogels, baardmannetjes, zwijnen, raven en reeën.

De terreinen die het Odra Delta Nature Park tot nu toe in bezit of beheer heeft staan op dit kaartje. Ze liggen verspreid langs de oevers van het Oder Haf, het grote meer ten Noorden van de industriestad Stettin.

Bij de cijfers op de kaart:
1. Czarnocin. Het belangrijkste deel van het park: uitgestrekte rietlanden, gras en moeras. Begraasd door Hooglanders, koniks en Limousines. Er is een klein bezoekerscentrum in 'Frajda'.
2. Schiereiland Row.
3. Bielawki Eilanden.
4. Lysa = Early Birds Island.
5. Podgrodzie Schiereiland , met klein bezoekerscentrum.

Naast Vroege Vogels steunen ook andere Nederlandse organisaties het natuurwerk in de Oder Delta. Onder andere: 

1. Natuurmonumenten (praktische hulp, zoals de schenking van de kudde Schotse Hooglanders en adviezen voor het beheer)
2. Kustvereniging (Nederlandse tak van de EUCC), de initiator van het hele project.
3. Ministerie van LNV (geldschieter voor veel aankopen).
4. Heidemij (ontwierp het programmaKern Met Pit, dat poogt de lokale bevolking bij het Natuur Park te betrekken)
5. Nationaal Park Hoge Veluwe (schonk 85 witte fietsen).

Op 7 oktober 2005 werd de droom van Kazimierz Rabski waar. Toen vond de officiële opening plaats van het eerste grote natuurpark in Polen dat niet in eigendom is van de overheid, maar van een NGO (Non Gouvernementele Organisatie). Met veel steun uit Nederland heeft de Poolse afdeling van de Coastal Union EUCC in tien jaar tijd een gebied van ruim duizend hectare aangekocht. En daar zullen de komende jaren nog duizenden hectares bijkomen.

Steun het Poolse Natuur Park
Het is ook nu nog mogelijk om in de Oder Delta voor een (relatief) gering bedrag grond aan te kopen. Voor 50 Euro ka de EUCC 500 vierkante meter aanschaffen. En dat is niet alleen leuk voor de Polen, maar ook voor veel Nederlandse natuur, want voor veel van "onze" trekvogels die bijvoorbeeld in het Waddengebied overwinteren is de Poolse natuur een onmisbare "stepping stone".

(Foto Martijn de Jonge: baltsende zeearenden boven de Oder Delta)

Er zijn uitstekende mogelijkheden voor ecotoerisme in de omgeving van de Oder Delta en het Park. Met de auto is het gebied in ongeveer 10 uur bereikbaar en er is een rechtstreekse treinverbinding van Amsterdam naar Stettin!

In het gebied zijn overnachtingsmogelijkheden voor kampeerders, er is een grote 'jeugdherberg' met accomodatie voor groepen en eenvoudige kamers. In Stepnica zijn een paar pensions. Fotograaf Martijn de Jonge organiseert speciale fotoreizen voor mensen die zeearenden van dichtbij willen fotograferen.

Voor veel meer informatie:
Kustgids.nl
EUCC Poland

Eerder genoemde Martijn de Jonge is vaste gast in de Oder Delta en heeft daar prachtige foto's gemaakt. Op zijn website vliegen de zeearenden u om de oren, maar ook andere sfeervolle beelden zijn de moeite waard. Kijk op De Jonge's site in de rubriek Buitenbeeld - afleveringen 25, 20, 6, 4 en 2.