Ode aan de zweefvlieg | Fotoserie

Zweefvliegen, ze zijn er in alle soorten en maten. In Nederland kennen we zo'n 300 soorten zweefvliegen. Maar de afgelopen jaren zien we een sterke afname van de aantallen zweefvliegen in de natuur. En dat is slecht nieuws, want de zweefvlieg is een belangrijke bestuiver.

In deze fotoserie zetten we de zweefvlieg in de spotlight. Want deze vlieg kunnen we niet missen in onze natuur. 

Het bijzondere aan zweefvliegen is hun uiterlijk. Door de gele en zwarte patronen lijkt de zweefvlieg niet op een vlieg, maar op een bij of wesp. Dat nabootsen van andere dieren heet mimicry. Vogels eten graag vliegen. Maar zweefvliegen laten ze door hun vermomming met rust, uit angst gestoken te worden. Gefopt, want zweefvliegen kunnen niet steken.

Als je weet waar je op moet letten, word jij niet gefopt als je naar een zweefvlieg kijkt. Zweefvliegen hebben grote ogen, korte voelsprieten en maar één paar vleugels, geen twee zoals bijen en wespen. Je ziet het verschil ook wanneer het insect gaat vliegen. De bij en de wesp vliegen in een zigzaggende beweging. De zweefvlieg vliegt in een rechte lijn. Ook hangen ze vaak stil in de lucht.

De kleuren en patronen op het lichaam van de zweefvlieg zijn een handig middel om de verschillende soorten zweefvliegen te onderscheiden. Deze dubbelbandzweefvlieg heeft vele bijnamen, zoals de pyjamazweefvlieg, de cocacolazweefvlieg en de snorzweefvlieg. De smalle, zwarte bandjes op het achterlijf hebben de vorm van snorretjes, model Zorro.

Verschillende soorten zweefvliegen hebben elk hun eigen favoriete leefgebieden. Dit is de witte halvemaanzweefvlieg, een unieke zweefvlieg vanwege de zwart-witte kleur. Deze soort leeft graag in open habitats, maar komt ook in bossen voor. Het is een van de weinige soorten die 's zomers ook graag in akkers en bermen verblijft.

De zweefvlieg leeft van nectar en stuifmeel. Vandaar dat de vlieg vaak op bloemen wordt gefotografeerd. De grote langlijf wordt veelal gespot in struwelen en tuinen, genietend van wat de bloemen te bieden hebben. Deze zweefvlieg is te herkennen aan het opvallend langwerpige achterlijf, zoals de naam doet vermoeden.

Zweefvliegen beginnen de paring vaak zonder baltsgedrag. Het mannetje bespringt het vrouwtje zodra ze ergens gaat zitten of wanneer ze stil hangt in de lucht. Soms vergist het mannetje zich en bespringt hij per ongeluk een ander mannetje of zelfs een andere soort. Zweefvliegen zoemen luid tijdens het paren. 

Dit is de slanke driehoekszweefvlieg. Deze soort heeft driehoekige vlekken op de buik. De mannetjes zijn slanker dan de vrouwtjes. De larven van sommige zweefvliegen, zoals deze, zijn vleeseters, en daarom erg geliefd in de tuinbouw. De vraatzuchtige larven eten alle bladluizen op. De larven van de driehoekszweefvlieg zijn vooral 's nachts actief. 

Maar niet alle zweefvlieglarven eten bladluizen. De hoornaarzweefvlieg wordt ook wel stadsreus genoemd, want het met twee centimeter de grootste zweefvlieg van Nederland. De stadsreus legt haar eitjes in een bewoond wespennest. De larve voedt zich met afval, zoals dode wespenlarven en stervende wespen. Hij overwintert in het nest en verpopt zich in de zomer.

De larve van de citroenpendelzweefvlieg groeit op in een heel andere omgeving. Deze zweefvlieg legt haar eitjes in waterpoeltjes. De larven hebben een lange 'staart' die werkt als een snorkel. Zo kunnen ze onderwater ademen. De larve heeft er de naam rattenstaartlarve aan te danken. De larve filtert het water om voedsel - dode organische deeltjes en bacteriën - te verkrijgen.

Deze week werden alarmerende resultaten van een onderzoek naar zweefvliegen bekend gemaakt. De populatie zweefvliegen neemt drastisch af. Ook verdwijnen er hele soorten. Het onderzoek is uitgevoerd op de Veluwe, maar de kans is groot dat populaties zweefvliegen in heel het land problemen ondervinden. Daarom is het de hoogste tijd dat er wat meer aandacht gaat naar deze bijzondere insect.

De foto's uit deze fotoserie zijn gedeeld op onze fotopagina. Mocht jij een zweefvlieg tegenkomen, deel je foto's dan met ons!
Weet jij waanzinnig veel over zweefvliegen? Deel je kennis in een reactie onder dit artikel. 

Bron: EIS Kenniscentrum Insecten, Nederlands Soortenregister, Waarneming.nl