Nog maar tien eikelmuizen in Nederland

De eikelmuis, ook wel Limburgs fruitdiefje genoemd, dreigt te verdwijnen uit Nederland. De soort komt in Nederland alleen in Zuid-Limburg voor. Hoewel in 2008 al bekend was dat de soort achteruitging, zijn er nog nauwelijks beschermingsmaatregelen genomen. Dit najaar bleek dat in het Savelsbos, het enige gebied waar de soort nog voorkomt, niet meer dan tien individuen over zijn.  

De soort komt hier voor door een unieke combinatie waar knaagdieren als de hazelmuis, hamster en eikelmuis van profiteren. De beekdalen, hellingbossen, boomgaarden, vruchtbare akkers en een warm zuidelijk klimaat vormen goede omstandigheden voor de soort. De afgelopen decennia zijn de knaagdieren sterk achteruitgegaan. Voor de hazelmuis en hamster zijn veel beschermingsmaatregelen genomen. Voor de eikelmuis is dit nog nauwelijks gedaan. 

De Zoogdierenvereniging monitort de eikelmuis in Zuid-Limburg al jaren. Na uitgebreide inventarisaties van mogelijke leefgebieden, bleek de soort nog slechts in één gebied voor te komen: het Savelsbos nabij Maastricht. Veel meer dan tien individuen zullen hier niet meer rondlopen. De populatie is momenteel zo klein, dat geconcludeerd moet worden dat de eikelmuis op het punt staat te verdwijnen uit Zuid-Limburg. 

in 2008 verscheen een beschermingsplan met adviezen. Hier is destijds geen gebruik van gemaakt. In 2018 zal mogelijk een nieuw beschermingsplan worden gepubliceerd. Betrokken onderzoekers van de Zoogdiervereniging en Wageningen Environmental Research verwachten dat de eikelmuis al is verdwenen voordat maatregelen uit dit plan zijn uitgevoerd. Knaagdieren zijn erg kwetsbaar. Bij slechte situaties is sterfte relatief hoog, deze sterfte wordt in gezonde situatie gecompenseerd door relatief veel jongen. In een geval met een klein aantal dieren, moet er hierdoor gevreesd worden voor uitsterving. Een populatie knaagdieren heeft geen buffer om een slecht jaar te overleven. Ieder jaar moet er een nieuwe populatie geboren worden. Wanneer de eikelmuis verdwijnt uit het Savelsbos is de muis zo goed als zeker uitgestorven in Zuid-Limburg.

Om de uitsterving te voorkomen is er een korte termijn actie nodig. De Zoogdiervereniging adviseert om eikelmuizen te vangen en te starten met een opvang, kweek en bijplaatsingsprogramma. Het realiseren van deze actie is haalbaar. Of de habitat nog geschikt is, of weer kan worden, zal moeten blijken uit onderzoek en monitoring. 

Het is niet bekend of de laatst uitgezette eikelmuizen uit deze  reportage van Vroege Vogels Radio meegenomen zijn.

Bron: Nature Today