'Nieuwe' zeenaaktslak in Nederland

Nederland is een soort rijker dan gedacht. Het gaat om een zeenaaktslak die hier al veel langer blijkt te zijn. De verwante bleke knuppelslak ( Eubranchus linensis) wordt al jaren in de Zeeuwse Delta waargenomen, maar nu blijkt het bij een deel van die waarnemingen om een andere soort te gaan. Er wordt nu voorgesteld om de soort, met een witte rand die langs de voet loopt, witgezoomde knuppelslak te noemen. 

Nieuw onderscheid
De bleke knuppelslak ( Eubranchus pallidus) is een zeenaaktslak die sinds 1951 wordt aangetroffen in Nederlandse kustwateren. De dieren worden voornamelijk gezien in het centrale en westelijke deel van de Oosterschelde, maar ook in het Grevelingenmeer zijn ze gevonden. Met 23 millimeter kan de bleke knuppelslak vrij groot worden. Deze slak heeft veel verschillende kleurvarianten. In mei 2016 werd duidelijk dat een deel van deze kleurvarianten in Nederland een andere zeenaaktslakkensoort is: Eubranchus linensis .

De ‘nieuwe’ slak
Het meest onderscheidende kenmerk van de Eubranchus linensis is de aanwezigheid van een dunne, witte lijn die langs de voet loopt. De bleke knuppelslak ontbreekt deze lijn rondom de voet. Stichting Anemoon stelt daarom witgezoomde knuppelslak voor als Nederlandse naam voor de ‘nieuwe slak’. Geheel witte kleurvormen van de bleke knuppelslak hebben nooit oranje pigment, dit in tegenstelling tot de witgezoomde knuppelslak waar altijd oranje pigment op het lichaam zit. Varianten van de bleke knuppelslak met veel pigment hebben oranje vlekken op zowel het lijf als op de papillen, terwijl de witgezoomde knuppelslak uitsluitend oranje vlekken op het lichaam heeft. Verder zijn gepigmenteerde varianten van de bleke knuppelslak ook goed te herkennen aan het kleurpatroon op de toppen van de papillen: achtereenvolgens een witte band, een oranje band en een wit topje.

Herwaardering waarnemingen
Op basis van foto’s is duidelijk geworden dat de witgezoomde knuppelslak al in 2003 in het Grevelingenmeer is aangetroffen. Mogelijk betreffen ook eerdere waarnemingen van de bleke knuppelslak de witgezoomde knuppelslak. Herwaardering van oude foto’s kan uitsluitsel geven over welk deel van de waarnemingen witgezoomde knuppelslakken zijn. Als gevolg van de Nederlandse waarnemingen, wordt er nu ook in de rest van Europa extra aandacht besteed aan knuppelslakken op oude onderwaterfoto’s. Het blijkt dat op veel andere locaties een deel van de bleke knuppelslakken ook witgezoomde knuppelslakken zijn. Het lastige is dat er ook foto’s gevonden zijn waarop slakken staan die een mix van kenmerken vertonen. Toekomstig DNA-onderzoek kan duidelijkheid geven over welke kleurvarianten aan welke soort toegewezen kunnen worden. 

Bron: Stichting Anemoon