Nieuw rapport schetst sombere toekomst voor Borneo

Het Wereld Natuur Fonds publiceert vandaag een nieuw rapport en een serie kaarten waaruit blijkt dat als het huidige tempo van ontbossing op Borneo door blijft gaan, vrijwel alle laaglandbossen op Borneo binnen tien jaar tijd verdwenen zullen zijn. Alleen al in de afgelopen drie jaar ging een bosgebied ongeveer zo groot als Nederland verloren op Borneo. De consequenties van deze omvangrijke ontbossing zijn gigantisch, voor zowel mens als natuur. Het voortbestaan van Borneo’s unieke rijkdom aan biodiversiteit*, waaronder dieren als de orang-oetan, dwergolifant en Sumatraanse neushoorn, loopt serieus gevaar. Bovendien verstoort de ontbossing in ernstige mate de zoetwatervoorziening op Borneo en met het verdwijnen van het regenwoud verdwijnt voor de lokale bevolking ook het zicht op een economisch gezonde toekomst.

Grootste bedreigingen voor Borneo – een eiland ruim 17x zo groot als Nederland – zijn de omvangrijke en nog veelal illegale houtkap, ontbossing ten behoeve van de aanleg van palmolieplantages, en bosbranden. Het rapport Treasure island at risk becijfert dat het huidige tempo van ontbossing 1,3 miljoen hectare per jaar bedraagt, omgerekend bijna 300 voetbalvelden per uur. Op dit moment staat ongeveer de helft van de bossen van Borneo nog overeind, halverwege de jaren ’80 was dit nog 75%

Inmiddels is bijna 7% van Borneo beschermd gebied, maar illegale houtkap in beschermde gebieden vindt nog volop plaats. Bij een onderzoek onder 18 concessiegebieden in het Indonesische deel van Borneo (Kalimantan) werd bij 14 concessies illegale uitbreiding van de houtkapactiviteiten in nabijgelegen beschermde gebieden aangetroffen.

Borneo telt op dit moment zo’n 2,5 miljoen ha. palmolieplantages, en dit areaal is nog altijd groeiende. Palmolie wordt verwerkt in tal van alledaagse producten zoals zeep, shampoo, pindakaas, sauzen, cosmetica etc. Nederland is na China en India de grootste importeur van palmolie in de wereld.

Om te voorkomen dat Borneo’s natuurlijke rijkdom verloren gaat heeft het Wereld Natuur Fonds samen met de drie overheden die Borneo delen - Indonesië, Maleisië en Bruneï – en vele partners het initiatief genomen tot een ambitieus plan. Inzet: bescherming van ruim 22 miljoen hectare regenwoud in het zogenaamde ‘Hart van Borneo’. In dit gebied wordt gewerkt aan uitbreiding en aaneenschakeling van beschermde gebieden, betere bescherming realiseren van deze gebieden en duurzame economische ontwikkeling stimuleren. Bijvoorbeeld door ecotoerisme op het eiland verder te introduceren en ondersteunen, en banken en bedrijven te laten investeren in duurzaam beheer en gebruik van bosgebieden.

Het rapport onderschrijft eerdere bevindingen van de Wereldbank over het rappe tempo waarin de bossen van Borneo in de komende jaren zullen verdwijnen als geen actie wordt ondernomen. Op Sumatra zijn soortgelijke sombere voorspellingen nu al harde realiteit. “De uitdaging die voor ons ligt is om op Borneo het tij te keren nu het nog kan. Terugkijkend willen we over een paar jaar kunnen zeggen dat de toekomstscenario’s die dit rapport en de Wereldbank schetsen onjuist waren” aldus Gerhard van den Top, directeur Natuurbescherming van het Wereld Natuur Fonds. “Duurzaam ondernemen is wat ons betreft hiervoor de sleutel. Nederland heeft een unieke kans om het goede voorbeeld te geven. Het Wereld Natuur Fonds dringt daarom aan op het zo snel mogelijk organiseren van een duurzame handelsmissie naar Borneo.”

Premier Balkenende heeft gisteren nog een beroep gedaan op Nederlanders om bij hun bestedingen meer rekening te houden met natuur en milieu. Van den Top: “Het Wereld Natuur Fonds is het hier uiteraard mee eens, maar wij dringen er bij de overheid en bedrijfsleven ook op aan om meer te investeren in duurzame innovaties en producten. Zodat mensen in de toekomst daadwerkelijk kunnen kiezen voor producten gemaakt van duurzame palmolie en FSC-hout afkomstig van Borneo.”

* In de afgelopen 10 jaar zijn minstens 361 nieuwe planten- en diersoorten ontdekt op Borneo. Soorten die vaak alleen op Borneo voorkomen. Voor meer informatie zie de publicatie Borneo’s Lost World, Newly Discovered Species on Borneo.

Voor meer informatie: WNF