Nieuw Nederlands zeediertje op Klaverbank

Tijdens de Greenpeace campagne voor de bescherming van de Klaverbank van 2 tot en met 10 mei 2015 hebben sportduikers en een vrijwilliger van Stichting ANEMOON, onderzoek gedaan naar de natuurwaarde en soortenrijkdom van dit unieke mariene Natura 2000-gebied. Daarbij hebben zij een voor de Nederlandse faunalijst nieuw zeediertje ontdekt. Het is Gnathia dentata , een slechts 3 tot 4 millimeter groot schaaldiertje dat behoort tot de isopoda.

Deze vondst en meerdere waarnemingen van vele andere voor de Nederlandse kust zeldzame zeedieren hebben bij herhaling bevestigd dat de Nederlandse overheid haast moet maken met het vaststellen van een beschermde status voor dit waardevolle en unieke natuurgebied op de Nederlandse Noordzee.

Gletsjers
De Klaverbank vormt met zijn ligging, ver op de Noordzee, en de zeer bijzondere samenstelling van de bodem een bijzonder marien natuurgebied met een unieke soortenrijkdom. Op de circa 30 tot 40 meter diepe zeebodem van de Klaverbank ligt een grote hoeveel grind die daar door de terugtrekkende gletsjers op het einde van de voorlaatste ijstijden is afgezet. De stenen van enkele centimeters tot soms wel meer dan een meter in doorsnede dienen als aanhechting voor grote hoeveelheden Dodemansduim, onze enige en beschermde koraalsoort.

Maar er zijn nog veel meer, voor de Nederlandse faunalijst, zeldzame en bijzondere zeedieren te vinden. Diverse soorten zijn zelfs tot op heden uitsluitend levend op de Klaverbank aangetroffen.

Kaken
In de eerste week van mei 2015 heeft Greenpeace, met MY Artic Sunrise en haar bemanning en de ondersteuning van een team van acht sportduikers en Stichting ANEMOON, onderzoek gedaan naar de natuurwaarde en biodiversiteit van de Klaverbank. In een van de verzamelde monsters werd een schaaldiertje van ongeveer 3 millimeter aangetroffen. Nader onderzoek toonde aan dat het een mannelijk exemplaar van Gnathia dentata betreft. De wetenschappelijke soortnaam “dentata” (getand) is waarschijnlijk afgeleid van de opvallend grote kaakachtige structuren op de kop van het diertje.

Herkomst
Voor dit zeedier is nog geen Nederlandse naam vastgesteld. Deze isopoda is al enkele keren aangespoeld op Nederlandse stranden aangetroffen. Bij aangespoelde dieren weten we echter nooit wat de herkomst is. Mogelijk zijn ze door wind en stroming aangevoerd van buiten het Nederlandse Noordzeegebied. Na deze eerste in situ vondst op de Klaverbank weten we dus zeker dat Gnathia dentata autochtoon op de bodem van de Klaverbank in onze Noordzee leeft.

Gnathia dentata is een schaaldiertje dat oorspronkelijk bekend is van de de Noorse en Britse kust. De soort is nu ook al bekend van de Faeröe eilanden, Galicië, Roscoff op de Franse kust en de omgeving van het Duitse Helgoland. De vrouwtjes worden met ruim 4 millimeter gemiddeld 1 millimeter groter dan de mannetjes.

60 andere soorten
Naast deze nieuwe soort zijn er tijdens het onderzoek van Greenpeace en Stichting ANEMOON met vijf duiken meer dan 60 andere soorten zeedieren op de Klaverbank aangetroffen. Diverse soorten zijn voor wat betreft de Nederlandse faunalijst alleen nog maar levend op de Klaverbank of zeer zeldzaam op de Nederlandse Noordzee waargenomen.

Greenpeace en Stichting ANEMOON hebben met dit onderzoek bij herhaling aangetoond dat de unieke faunasamenstelling van de Klaverbank meer dan de moeite waard is om beschermd te worden. Maar ondanks het feit dat de Klaverbank de Europese status van Natura 2000-gebied heeft gekregen is de Nederlandse overheid helaas nog steeds niet overgegaan tot het uitvoeren van de broodnodige beheers- en beschermingsmaatregelen.

Tekst en foto’s: Peter H van Bragt, Stichting ANEMOON