Door intensief landgebruik neemt het bodemleven in Nederland in rap tempo af. Dat draagt bij aan grote problemen, zoals het verdwijnen van insecten- en vogelpopulaties, minder natuurlijke bestuiving van gewassen en een grotere vatbaarheid voor ziekten en plagen bovengronds. Daarom wil het project ‘Onder het Maaiveld’ de bodem - letterlijk en figuurlijk - weer tot leven brengen. Natuurorganisatie IUCN NL heeft van de Nationale Postcode Loterij bijna drie miljoen euro gekregen voor het project. IUCN NL werkt hiervoor samen met het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) en Centrum voor Bodemecologie (CSE), De Vlinderstichting, IVN Natuureducatie en LandschappenNL.

“Minstens een kwart van alle soorten op aarde leeft in de bodem”, vertelt Caspar Verwer van IUCN NL. “Eén lepeltje grond kan duizenden soorten, miljoenen individuen en zo’n honderd meter aan schimmeldraden bevatten. Al dit leven zorgt ervoor dat de bodem verschillende onmisbare functies vervult: als voedingsbron voor planten, waterberging, waterzuivering, klimaatbuffer, en natuurlijke plaagbestrijding. Een gezond en rijk bodemleven is dus essentieel voor alles wat zich daarboven bevindt: planten, vogels, maar ook de mens.”

Het bodemleven is echter nog vaak een blinde vlek. “Het bevindt zich onder de oppervlakte, en veel ervan kunnen we met het blote oog niet eens waarnemen”, aldus Albert Vliegenthart van De Vlinderstichting. “Daardoor realiseren we ons onvoldoende hoe belangrijk het is.” Er wordt daarom een label voor bodemleven geïntroduceerd. Het label geeft aan hoe goed de bodem scoort op biodiversiteit en maakt zo de waarde van een gezonde bodem duidelijk.

Het project gaat met diverse bodembeheerders aan de slag om hun terreinen bodemvriendelijk te beheren. “Dat doen we zowel in het agrarisch gebied, met boeren, als in de bebouwde omgeving, met gemeenten, aannemers en burgers”, zegt Gerard Korthals van het Centrum voor Bodemecologie, een samenwerkingsverband van NIOO-KNAW en Wageningen University & Research. “Wat er onder onze voeten leeft, gaan we met heel Nederland verkennen: onder andere tijdens een extra grote uitvoering van de Bodemdierendagen. Er komt ook een IJkcentrum voor de Bodem, waar we demonstreren hoe gezond bodembeheer eruitziet en we kennis delen.” Uiteindelijk doel is dat overal in Nederland bodemvriendelijk beheer wordt toegepast.

Bron: IUCN