Nederlandse delta veiliger en mooier dankzij de kracht van de natuur

Om ons land te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering (hogere zeespiegel en hogere pieken in wateraanvoer door de rivieren), moet de natuur de kans krijgen om de Noordzeekust en de Zeeuwse en Zuid-Hollandse delta te versterken. Natuurlijke processen krijgen in onze strijd tegen het water tot nu toe nauwelijks een kans, terwijl bijvoorbeeld getijdenstroming juist in staat is om lage delen van polders flink op te hogen. Het ‘Verdronken land van Saeftinghe’ bijvoorbeeld was een als verloren beschouwde polder, en is nu het hoogste gedeelte van Zeeland. In 30 jaar tijd legde de natuur er anderhalve meter klei en slib neer.

Met de huidige generatie Deltawerken – hoe uniek en doeltreffend ze bij de bouw ook waren – redden we het op langere termijn niet. Niet alleen zijn de bouwwerken over 40 tot 50 jaar aan vervanging toe, ook zijn de effecten van klimaatverandering te groot om op de traditionele manier de strijd aan te binden tegen het water. De kosten zullen bovendien de pan uit rijzen. Ook zijn er door de bestaande Deltawerken afgesloten meren ontstaan met stilstaand zoet water, dat wordt geteisterd door blauwalg-plagen. Zuurstofloos water waarin het ecosysteem volledig kapot is, en dat niet eens meer kan worden gebruikt door de landbouw.

Winst voor natuur en bewoners
In het rapport ‘Hoogtij voor Laag Nederland’ laat het Wereld Natuur Fonds (WNF) zien dat het benutten van natuurlijke processen uiteindelijk meer veiligheid geeft voor minder geld. Bovendien is de winst voor de natuur enorm: in estuaria (mondingsgebieden van rivieren aan de kust) waar zoet en zout water elkaar ontmoeten, is een grote rijkdom te vinden aan plankton, kleine beestjes, schelpdieren èn de soorten die daar weer van leven: vogels, vissen, zeehonden en dolfijnen. Estuaria - zo blijkt uit onderzoek (Bron: Nieuw Rotterdams Peil, WNF, 1998) - zijn twintig keer productiever dan open zee. Dat wordt berekend op basis van eiwitten (voedingsstoffen) die er te vinden zijn. Dat betekent: perspectief voor allerlei diersoorten, van zalm en steur tot bijvoorbeeld de zeearend. Maar ook economisch perspectief voor mosselvissers en garnalenkwekers. Sterker nog: een Zeeuwse delta waar het zoute water op een aantal plekken weer in en uit kan stromen, biedt voor mosselvissers ook dé kans om mosselzaad in de eigen regio te kweken. Sinds een recente uitspraak van het Europese Hof mag het mosselzaad niet meer geoogst worden in de Waddenzee. Door een uitgekiende combinatie van dijken en flexibele waterkeringen waar het uit veiligheidsoogpunt móet, en ruimte voor het water waar het kán, ontstaat een veilige, mooie delta die bovendien minder kostbaar is dan een hele nieuwe generatie deltawerken-oude-stijl.

Cultuuromslag
Veiligheid staat ook voor het WNF op de eerste plaats: bewoonde gebieden kunnen door bestaande en nieuwe dijken goed beschermd worden tegen het water. Flexibele waterkeringen, zoals bijvoorbeeld de Maeslantkering in de Nieuwe Waterweg, bieden bescherming tegen stormvloeden. Desondanks zal het een cultuuromslag vergen om te aanvaarden dat het niet meer overal en altijd even droog zal zijn. De Deltavisie van het WNF is een rapport dat geschreven is voor de komende eeuw. De uitwerking zal zorgvuldig en met oog voor ieders belangen moeten plaatsvinden.

Bron: WNF