Nederland moet meebetalen aan heropening IJzeren Rijn

Nederland moet meebetalen aan heropening van de IJzeren Rijn, de goederenspoorlijn die Antwerpen via Noord-Limburg verbindt met het Duitse Ruhr-industriegebied. Zo moeten Nederland en België de kosten delen van de aanleg van een tunnel onder het natuurgebied De Meinweg bij Roermond. Dat heeft het Permanente Hof van Arbitrage in Den Haag bepaald. Het hof erkent het recht van doortocht van België door Nederland.

België en Nederland schakelden in 2003 het hof in om een uitweg te vinden uit het slepende spoordossier van de IJzeren Rijn. De Belgen willen de lijn, die stamt uit de negentiende eeuw maar sinds 1991 niet meer wordt gebruikt, reactiveren voor de verdere ontwikkeling van de Antwerpse haven. Nederland vreesde te veel schade voor de natuur.

De bindende arbitrage moest vooral antwoord geven op de vraag wie de rekening van de noodzakelijke opknapbeurt inclusief milieu- en geluidsbeschermende aanpassingen betaalt. Nederland schat de kosten op ongeveer 500 miljoen euro, met een onzekerheidsmarge van 25 procent (prijspeil 2005).

Dinsdag bracht het hof de uitspraak naar buiten. Wat de kostenverdeling betreft beveelt het aan een commissie van onafhankelijke deskundigen aan te stellen die de hoogte van de diverse kostenposten nader moet bepalen, voordat precies kan worden vastgesteld wat elk land moet betalen, aldus Verkeer en Waterstaat in Den Haag.

Het ministerie laat elk verder commentaar achterwege. Het is een complexe zaak en we willen de uitspraak eerst bestuderen, aldus een woordvoerster.

Zo staat erin dat bij reactivering van de lijn Nederland een bedrag moet betalen ,,dat correspondeert met bepaalde, kwantificeerbare voordelen voor Nederland''.

Als de partijen afspreken bij Roermond af te wijken van de historische route, wat de Tweede Kamer eist, is Nederland verder verplicht de kosten en risico's te dragen ,,welke uitgaan boven het verschuldigde bedrag'' voor reactivering op de bestaande, historische lokatie. De Meinweg-tunnel, als die er komt, dienen beide landen gelijkelijk te financieren ,,gelet op hun handelingen in het verleden''.

België is blij met de uitspraak. ,,Het principe van heractivering van de lijn staat nu niet meer ter discussie. Wat de kosten betreft is nog niet alles duidelijk, maar de Nederlanders gingen ervan uit dat ze het hele plaatje op België konden verhalen. Het tribunaal ziet dat toch anders'', verluidt het in kringen rond de Belgische premier Verhofstadt. Officieel geeft België nog geen reactie. Verhofstadt zegt in een verklaring alleen maar dat ,,Nederland en België nu verder gaan onderzoeken hoe uitvoering kan worden gegeven aan de uitspraak''.

Of de Belgen de lijn snel weer willen heropenen, is twijfelachtig. Een nieuwe spoortunnel onder de Schelde en een tweede spoortoegang tot de haven, waarvan de bouw niet voor 2012 is gepland, krijgen volgens de Vlaamse zakenkrant De Tijd de voorkeur. In het meerjarenplan van de Belgische spoorinfrabeheerder Infrabel staat niets over de voltooiing van de IJzeren Rijn. ,,Een aanpassing van dit plan via een politiek beslissing dringt zich op.''

De PvdA in de Tweede Kamer wil een spoeddebat met minister Peijs (Verkeer) over de precieze consequenties van de uitspraak van het hof. Fractiewoordvoerster Dijksma noemt die ,,redelijk destructief''. De minister heeft in het Kamerdebat over het inschakelen van het hof afgelopen november toezeggingen gedaan over milieu- en leefbaarheidsaanpassingen aan de spoorlijn ,,die zij overeind moet houden en die flink in de papieren lopen'', meent Dijksma. Volgens haar gokte Peijs erop dat de Belgen de kosten grotendeels zouden moeten betalen.

De Limburgse Milieufederatie is furieus en noemt de uitspraak ,,desastreus voorNederland''. Volgens een woordvoerder van de federatie ,,moet Nederland door het geblunder van Haagse politici 400 miljoen euro verspillen aan een onrendabele lijn waar we niks aan hebben''.

De Milieufederatie overlegt vrijdag met Limburgse bestuurders welke juridische stappen er genomen kunnen worden. Gedacht wordt aan het Europese Besluit Luchtkwaliteit. ,,Fijnstof kon nog wel eens roet in de Belgische plannen gooien'', aldus de woordvoerder dinsdag.

Bron: ANP