Natuurmonumenten stapt naar de rechter om kapregels Rijkswaterstaat

Natuurorganisatie Natuurmonumenten maakt zich grote zorgen over het beheerplan van Rijkswaterstaat in de Grensmaas. De grensmaas is de enige grindrivier in Nederland en moet volgens Natuurmonumenten dynamisch worden beheerd, met veel ruimte voor de natuur. Rijkswaterstaat wil dit niet, met het oog op de hoogwaterveiligheid, en ziet zich genoodzaakt tot een meer statisch beheerplan. Rob van Schijndel, gebiedsbeheerder van Midden-Limburg en de Kempen legt uit waarom natuurmonumenten naar de rechter stapt.

De grensmaas is een uniek natuurgebied in Nederland. De 40 kilometer lange afsplitsing van de Maas is de enige Nederlandse grindrivier. Dit zorgt ervoor dat er veel unieke, warmteminnende soorten voorkomen. Ook groeien op plekken langs de oever ooibossen. Ooibossen zijn voedselrijke rivierbossen met veel elzen en wilgen, typisch voor het Nederlandse landschap, maar ook het ooibos heeft in Nederland niet veel plek meer.

Destijds is door alle overheden samen afgesproken dat de natuur in dit gebied de vrije hand krijgt, waar verruiging de ruimte krijgt en ook spontaan ooibos kan ontstaan. "Met de vegetatielegger, een nieuw, zwaar, juridisch instrument wat Rijkswaterstaat nu inzet om die dynamiek te stoppen houden ze zich dus niet aan de eerder gemaakte afspraak", aldus Rob van Schijndel.

Het probleem is volgens Rijkswaterstaat een probleem van hoogwaterveiligheid. De grensmaas is een regenrivier, en daarom kan het water hier ontzettend snel stijgen met hevige regenval. Zo ook tijdens de heftige overstromingen van juli 2021. Oevervegetatie heeft een opstuwende werking, het water wat er langs stroomt wordt vertraagd en kan dus hoger worden dan wanneer het snel zou worden afgevoerd. Daarom wil Rijkswaterstaat strengere kap- en maai-eisen, die volgens Van Schijndel te ver gaan.

"Ik snap heel goed dat Rijkswaterstaat extreem hoog oplopende waterstanden wil voorkomen. Maar wat ze nu willen, is voor dit unieke natuurgebied veel te statisch, terwijl de dynamiek dit gebied juist uniek maakt. Rijkswaterstaat wil goed kunnen voorspellen waar het water straks opgestuwd wordt, en dat vervolgens voorkomen. Maar uit berekeningen die zijn uitgevoerd, blijkt dat het opstuwende effect van de oevervegetatie op sommige plekken meevalt. Wij denken dat met goede monitoring veel kap-en snoeiactiviteit niet nodig zijn, en bovendien veel beter voor de natuur", aldus Van Schijndel.

Rijkswaterstaat laat weten dat ze de natuur wel haar gang wil laten gaan, maar alleen op daarvoor aangewezen plekken. En dat is nodig om bij hoog water de veiligheid te kunnen garanderen, aldus de organisatie.