Sleutelwoord: tijd. We hebben de tijd en nemen de tijd. De Veluwezoom is het grootste aaneengesloten gebied waar niets gebeurt qua beheer. Het is in 1973 allemaal begonnen met een enorme storm die zo’n ravage veroorzaakte dat de bomen niet meer op te ruimen waren. Voor het eerst werd besloten dat de natuur zijn gang mocht gaan. Maar in het totale ecosysteem miste nog wel een plek in de begrazing die vroeger door oerossen werd ingenomen. En toen kwamen de Schotse hooglanders, als eerste in Nederland in ’82. Een bosbegrazingsproef. De Veluwezoom kreeg deze eerste kudde Schotse hooglanders van Nederland en tot op de dag van vandaag de enige kudde die geen oormerken hoeft.

De Schotse Hooglanders  zijn taai en zelfvoorzienend. Ze hoeven bijvoorbeeld niet bijgevoerd te worden en kunnen over het algemeen zelf hun kalfjes op de wereld zetten, zonder menselijk ingrijpen. Omdat de Veluwe, naast de Meinweg, het enige gebied is waar ook wilde zwijnen mogen lopen is hier een unieke samenwerking tussen wilde zwijnen, edelherten en Schotse hooglanders ontstaan. Het zijn alle drie zogenaamde 'landscape builders' die op hun eigen manier het landschap vormgeven.

De Schotse hooglanders zijn niet alleen van invloed door wat ze wegvreten. Belangrijk is uiteraard dat ze opkomend gras wegvreten tussen de heidestruikjes. Maar er lopen bijvoorbeeld kleine paadjes, ook wel wissels genoemd,  die door de grazers gemaakt zijn die weer werken als afvoergootjes voor water en dus een iets nattere heide tot gevolg hebben. Doordat ze vaak op andere plekken poepen dan waar ze eten, verspreiden ze voedingsstoffen en ook zaden door het gebied. We zien vraatlijnen aan de bomen en strubbeneiken die door begrazing worden veroorzaakt. De zwijnen schuren zich tegen bepaalde bomen en maken de stammen glad. De edelherten eten de toppen uit jonge vliegdennen waardoor er bonsai-vliegdennen ontstaan aan de bosrand. De stieren maken grote kuilen van zand waar allerlei insecten in leven en de runderen gebruiken dennen van en bepaalde hoogte om zich tegen te schuren en die knappen dan vaak af. Zo houden ze op die manier ook de heide kaal.