Natuurfotografie en ethiek

Het is een steeds groter groeiend fenomeen: natuurfotografie. Met je camera of telefoon mooie foto's maken van vogels en planten. Door corona loopt het helemaal storm in de natuurgebieden. Meestal gaat het goed, maar soms gaat het helemaal mis en wordt de natuur ruw verstoord. Er zijn toch regels waar je je aan moet houden als fotograaf in de natuur? Alleen hoe zwart-wit zijn die?

Twee natuurfotografen verkennen de grenzen van de natuurfotografie: Bart Siebelink en Bob Luijks.

Volgens natuurfotograaf Bart Siebelink draait alles om eerlijkheid. In zijn Basisboek Natuurfotografie verwoordt hij het als volgt: Durf eerlijk te zijn over je werkwijze! Is een foto in de vrije natuur gemaakt of niet? Zijn de dieren gehanteerd? Veel fotografen doen hierover het zwijgen toe. Is dat uit vrees om te worden veroordeeld door anderen? Zijn ze bang dan andere fotografen hun trucjes kopiëren? Feit is dat een fraaie foto minder hoog gewaardeerd worden als het publiek weet dat deze in scène is gezet.

Ethiek en integriteit betreft daarom niet alleen je werkwijze in het veld, maar ook hoe open en eerlijk je hierover bent bij het presenteren van je foto’s. Op dit front wordt nog altijd veel verzwegen, wat de betrouwbaarheid en geloofwaardigheid van de natuurfotografie niet ten goede komt.

Bob Luijks is hoofredacteur van Natuurfotografie Magazine en ziet de meeste vreemde dingen gebeuren in het veld: Mensen nemen vloeibare stikstof mee om dieren te verdoven of lijm om dieren vast te plakken. Het is natuurlijk maar een klein groepje dat het verpest voor de anderen, maar toch. Als hoofdredacteur van een natuurfotografieblad vind Bob dat hij goed moet afwegen wat hij wel of niet plaatst.

“Ik kreeg onlangs een prachtige fotoreportage aangeboden over een groene specht, de fotograaf had er maanden aan gewerkt, camera op hoog statief, elke dag een klein beetje verschoven, niks verstoord, maar ik heb het niet geplaatst. Ik weet gewoon dat als ik dat doe, er heel veel mensen denken: oh dat is mooi, dat kan ik ook in een dagje. Mensen gaan in een dag nadoen waar een andere maanden aan heeft gewerkt. Ik vind het heel jammer dat ik het niet kan plaatsen en de fotograaf was ook teleurgesteld, maar ik vind dat ik daar wel een grens moet trekken om de specht te beschermen.”

Ook Vroege vogels heeft een code opgesteld voor het fotograferen en filmen in de natuur. Die kun je raadplegen voordat je een een foto of een video gaat maken.