Natuur op Sint Maarten zwaar getroffen

Orkaan Irma heeft Sint Maarten een enorme oplawaai gegeven en ook voor de natuur zijn de gevolgen zeer ingrijpend. Normaal gesproken wemelt het van de vogels in het water van de Simpson Bay Lagoon: reigers, meeuwen, fregatvogels, steltlopers. Nu vliegt en zwemt er helemaal niks. Alleen op het strandje scharrelen wat krabbetjes rond. Tadzio Bervoets is directeur van de Natuur Stichting Sint Maarten beschrijft wat de gevolgen van de orkaan zijn voor de natuur.

Op sommige plekken is alle zeegras van de bodem verdwenen. Ze hebben nog geen kans gehad om de koraalriffen te onderzoeken, maar veel hoop dat ze in een goede staat verkeren na deze zware storm is er niet. Op plekken waar vroeger strand was, is het weggeslagen en op andere plekken is nu juist een strand ontstaan. Medewerkers van de Stichting hebben geprobeerd vier nesten van zeeschildpadden te redden door de eieren uit te graven en te verplaatsen naar een hoger gelegen strand, maar ze hadden natuurlijk niet gerekend op vloedgolven van 10 meter hoog. Drie straten van het strand hadden mensen nog zand in hun tuin, dus die eieren zijn weg.

Tegen de oever van de baai liggen een aantal gestrande jachten. Op de bodem van de lagune ligt een veelvoud. Het gaat maanden duren voordat al die boten geborgen zijn en tot die tijd vervuilen ze het water met diesel, olie en de inhoud van de wc’s. En daar komt dan nog alle troep bij die vanaf het land de zee in is gewaaid. De waterkwaliteit is op dit moment erg slecht. Overal zie je dode vissen.

De heuvels van Sint Maarten zijn bruin, alle bomen en struiken zijn door de orkaan gestript van hun bladeren. Ook de 'douche' van zout water waarmee de storm gepaard ging heeft de planten geen goed gedaan. Hier en daar zie al wel weer wat voorzichtig groen en een enkele bloem, maar voor de kolibries is het nog even honger lijden. Voor zover ze niet van het eiland zijn geblazen. "Het zou fijn zijn als mensen de vogels een beetje helpen door een bakje suikerwater neer te zetten. Als ze dat hebben natuurlijk", want Bervoets beseft natuurlijk ook dat voor de Sint Maartenaren zelf voedsel nog steeds schaars is. 

De natuur in de Cariben is ingesteld op orkanen, maar de veerkracht van het ecosysteem is door allerlei oorzaken danig aangetast. De afgelopen decennia is zo’n 70 procent van het mangrovebos opgeofferd aan hotels en jachthavens. En van dat schamele restant is nu 90 procent beschadigd. Dat zorgt weer van een kettingreactie aan vervolgschade: mangrove zorgt samen met de koraalriffen dat de kracht van de zee wordt getemperd en dat het water wordt gezuiverd. Daardoor ontstaat een ideaal biotoop voor allerlei dieren en planten. Voor verreweg de meeste vissen in de wateren rond Sint Maarten is het mangrovebos de kraamkamer. Waarschijnlijk gaat de visstand door het wegvallen van de mangrove ook een flinke knauw krijgen.

Door de verandering van het klimaat en de opwarming van de Caribische zee, zullen dit soort extreme stormen elkaar nog sneller opvolgen waardoor de natuur nog minder tijd krijgt zich te herstellen. “In 1995 werd Sint Maarten getroffen door de orkaan Luis”, zegt Bervoets. “Minder zwaar, maar wel langduriger dan Irma. Van deze natuurramp waren de koraalriffen nog niet eens bekomen. Wij waren bezig met een project om het koraal te herstellen, maar daar is waarschijnlijk ook niks meer van over. We moeten weer op punt nul beginnen.”

De Natuur Stichting Sint Maarten kreeg subsidie van de overheid, maar of dat de komende maanden ook in zit is onduidelijk. Met alle directe hulp die aan de bevolking van Sint Maarten moet worden gegeven is dat ook logisch. Maar aan de andere kant: de koraalriffen zijn goed voor 50 miljoen dollar per jaar. Mensen komen duiken, verblijven in hotels, eten in restaurants en drinken wat in een barretje. “We tellen niet alleen vogeltjes omdat wij dat zo leuk vinden, maar ook omdat de natuur van vitale betekenis is voor het eiland. Het herstel van de natuur op Sint Maarten is een zaak van nationaal belang”, zegt Bervoets.

Tadzio wil benadrukken dat nog altijd niet alles verloren is. “Op deze plek van de Simpson Bay Lagoon is zo goed als alle mangrove door de storm verwoest. Maar er is toch nog hoop: twee jaar geleden hebben we hier samen met scholieren nieuwe mangroveboompjes geplant – om het verlies door de aanleg van een brug te compenseren – en gelukkig staan die er nog. Toen ik dat zag, sprongen de tranen in mijn ogen. Rond die jonge boompjes zie je kleine uitlopers uit het zand steken. Die gaan we afknippen en opkweken in emmers met zeewater, zodat we ze later weer ergens kunnen planten.”