Natuur of cultuur

De Vereniging Natuurmonumenten en andere organisaties zoals Staatsbosbeheer ijveren op verschillende plaatsen in Nederland voor het “teruggeven” van in cultuur gebracht land aan de natuur. Vaak met geweldige resultaten.

Maar er zijn ook mensen die het verdwijnen van bepaalde delen cultuurlandschap betreuren. Vroege Vogels ging met Jaap Dirkmaat van de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap naar de Reijerscamp, onderdeel van Natuurgebied Planken Wambuis op de Veluwe.

Tot voor kort lag Planken Wambuis sterk geïsoleerd tussen boerenbedrijven, snelwegen en andere hindernissen. De bewegingsruimte van wilde dieren was daardoor veel te beperkt. Een oversteek naar een buurgebied kon niet zonder gevaar. Natuurmonumenten heeft daar verandering in gebracht. De omvangrijke landbouwenclaves Reijerscamp en Oud Reemst zijn aan Planken Wambuis toegevoegd en natuurvriendelijk ingericht. Tussenliggende barrières worden overbrugd met wildpassages over de A12 en A50.
Zo ontstaat een groen netwerk van aaneengesloten natuurgebieden, zodat herten straks ook kunnen grazen in de uiterwaarden van de Rijn. Nieuwe natuur creëren alleen is niet genoeg. Om gebieden gezond en vitaal te houden verricht Natuurmonumenten noodzakelijk onderhoud. Heideveldjes en stuifzandvlaktes worden opengehouden door jonge boompjes te verwijderen. Soms wordt er geplagd om vergrassing tegen te gaan.

De Vereniging Nederlands Cultuurlandschap wil eeuwenoude agrarische cultuurgeschiedenis zichtbaar houden. Daarnaast wil zij ijveren voor een rijk geschakeerd en per streek verschillend cultuurlandschap in heel Nederland, buiten de steden en de natuurgebieden. Een landschap van deze tijd, met respect voor het verleden en voor de mensen die daar nu werken, wonen en recreëren. De Vereniging stelt zich op het standpunt dat Nederland als vruchtbare delta de morele plicht heeft een aanzienlijk deel van haar voedselproductie op eigen grondgebied te produceren. Deze agrarische productielandschappen moeten ruimte bieden aan ook andere functies zoals cultuurhistorie, landschapsschoon, recreatie en biodiversiteit.

Natuur of cultuur? Landbouwgrond of bos en hei? Een discussie die al een tijdje aan de gang is, en voorlopig ook nog wel door zal gaan.