Nachtegaal van Shakespeare

Het is ongetwijfeld de beroemdste zanger in vogelland, al werd hij in onze verkiezing voorbijgestreefd door de merel. Maar de nachtegaal haalde wel het podium via Shakespeare. In 'Romeo & Julia' is een bijzondere rol toebedeeld aan Luscinia Megarhynchos .

(Romeo had net de nacht doorgebracht bij Julia, tegen de ochtend horen ze een vogel, maar welke?)

- Julia
Wil je al weg? Het is nog lang geen dag.
Het was de nachtegaal, geen leeuwerik
wiens zang diep in jouw angstige oren drong.
's Nachts zit die steeds in de granaatboom daar.
Geloof me, lief, het was de nachtegaal

- Romeo
Ik hoorde een leeuwerik, die de ochtend meldt,
geen nachtegaal. Zie, lief, hoe een streep licht
in de oost het brekend zwerk hebberig omzoomt.
De nachtkaarsen zijn opgebrand, speels kriekt
de dag over de neveltoppen heen.
Ik moet gaan en leven, blijven is dood.

- Julia
Dat licht daar is geen daglicht; ik weet het, toch.
Het is een dampverheffing die de zon
opzuigt en ontsteekt tot jouw toorts vannacht,
als jouw licht op je weg naar Mantua.
Blijf daarom nog: je hoeft nog heus niet weg.

- Romeo
Grijp me dan maar, en breng me maar ter dood,
het mag van mij, als jij het zo graag wilt.
Dat licht daarginds is niet de ochtendglans,
het is echt de schijn van Cynthia's gelaat.
Het is ook geen leeuwerik wiens klank weerkaatst
tegen het uitspansel hoog boven ons.
Ik blijf veel liever hier dan dat ik ga.
Kom, dood, wees welkom. Dat wenst Julia.
Wat wil je, lief? Het kan de dag niet zijn

- Julia
Jawel, jawel. Schiet op, ga weg, verdwijn.
Het is de leeuwerik, die zo vals zingt,
een hoog, schril piepje, niet om aan te horen.
Vaak brengt zij, zegt men, fraaie riedels voort.
Maar deze houdt mij hier, en drijft jou weg.
Leeuwerik en pad, zegt men, ruilen van oog.
Hadden zij ook nog maar van stem geruild,
want die schrikt onze omhelzing uit elkaar,
jaagt jou ons eerste bed uit met haar lied.
Ga nou toch weg, het wordt almaar lichter licht.

- Romeo
Steeds lichter licht, steeds zwarter, zwarter pijn.....

Bijna tien jaar geleden in het voorjaar van 2000 maakte Vroege Vogels een bijzondere reportage over de nachtegalenzang. In de Waterleidingduinen bij Heemskerk leidde bioloog Bart Veenstra Joost Huijsing rond. Verschillende nachtegalen zongen tegelijkertijd en toen kwam een bosuil voorbij....