Wordt mist een zeldzaam verschijnsel?

Afgelopen weekend zagen we ouderwetse mistbeelden in Nederland. Op veel plekken moest de zon na opkomst zich een weg door de mistlaag branden, voordat haar stralen het land konden bereiken. Het KNMI gaf zelfs een code geel af voor dichte mist. Mist is geen onbekend fenomeen in ons land, maar dit betekent echter niet dat het extreem vaak voorkomt. Sterker nog: de totale hoeveelheid mist per jaar neemt al een aantal decennia sterk af. Met die afname komt er ook meer ruimte voor de zon.

De hoeveelheid mist in Nederland wordt door het KNMI bijgehouden in de vorm van het aantal mistdagen. Wanneer het zicht in De Bilt minstens éen uur minder dan één kilometer is wordt er gesproken van een mistdag. Rond de periode 1985 telden we per jaar zo'n 80 mistdagen. Tegenwoordig is dit cijfer gehalveerd naar 40 mistdagen. We zien dit ook terug in de hoeveelheid zonuren. De zon wordt namelijk minder vaak geblokkeerd door mist. In het oude klimaatnormaal tussen 1970-2000 had De Bilt op jaarbasis nog 1550 zonuren, maar tegenwoordig zijn dit er gemiddeld 1706. De afname van mist is een van de factoren die in deze trend meespeelt.

Dat de hoeveelheid mistdagen afneemt komt door een aantal factoren. Ten eerste neemt de hoeveelheid vuil in de lucht af. Er zijn minder aerosolen (minuscule vuildeeltjes waarop vocht condenseert en druppels vormt) door restricties in uitstoot van fijnstof. De lucht wordt dus steeds schoner. Daarnaast ontstaat mist vooral bij lage windsnelheden en lage temperaturen. We zien in Nederland een trend van steeds meer zachte westenwinden. Deze winden zijn, omdat ze vanaf de Atlantische Oceaan Nederland op komen, ook een stuk minder vervuild met aerosolen. Beide factoren werken samen met als resultaat dat de hoeveelheid mistdagen dus sinds de jaren 80 is gehalveerd.

De afnemende trend lijkt voorlopig nog niet te stoppen. De jaren tussen 2010 en 2020 waren vergeleken met de decennia daarvoor bijna mistloos en volgens het nieuwe klimaatnormaal bovengemiddeld zonnig. Klimaatverandering gaat hierin een belangrijker rol spelen. Allereerst is er bij hogere temperaturen minder kans op mist, maar daarnaast lijkt Nederland ook een veranderend windpatroon te krijgen. We zien nu al een toename van meer westen en zuidelijke winden, en volgens de klimaatscenario's van het KNMI is dit een reëel gevolg van klimaatverandering.  In de toekomst zitten we dus naast schonere luchten ook met een windpatroon waardoor mistvorming minder kans krijgt

Bron: KNMI