Miljoenen kilo's eikels

2013 gaat de boeken in als een jaar met een gemiddeld tot iets meer dan gemiddeld mastjaar. Eiken produceerden op de Veluwe naar schatting tussen de 4,0 en 4,8 miljoen kilo eikels en beuken zo’n 1 miljoen kilo beukennootjes. De wilde zwijnen die sinds 1990 in september niet meer zo licht waren zullen hier van profiteren. De productie van eikels en beukennoten in de afgelopen ruim 150 jaar lijkt beïnvloed te zijn door het gebruik van kunstmest.

Het is menigeen opgevallen: er liggen veel eikels onder de zomereiken. Het beeld is niet helemaal eenduidig. Er is een opvallend verschil tussen de eiken op de Veluwe en er buiten. Buiten de Veluwe kom je eiken tegen (voornamelijk laanbomen) die helemaal krom hangen van de vele grote eikels. Op de Veluwe zelf, vooral in het centrale deel, dragen de eiken belangrijk minder. Ook bij de beuken is een grote variatie te zien. Sommige dragen veel vruchten en andere helemaal niets.

Dit jaar hebben Amerikaanse eik, wintereik, zomereik en beuk samen tussen de 5,0 en 5,8 miljoen kilo vruchten geproduceerd. Dat blijkt uit schattingen van de Vereniging Wildbeheer Veluwe (VWV) en het IPC Groene Ruimte. De VWV maakt deze schattingen al sinds 1990. Samen met 2007 komt 2013 op de gedeelde 11de plaats. Een gemiddeld jaar dus. Volgens de VWV hebben zowel de Amerikaanse eik, de inlandse eiken en de beuk dit jaar een redelijk mastjaar. IPC schat de Amerikaanse eik op een slecht mastjaar, de inlandse eiken op een volmast (meer dan gemiddeld) en de beuk op een redelijk jaar.

De productie is dit jaar beduidend beter dan vorig jaar. Toen werd er maar 1,8 miljoen kilo vruchten geproduceerd en waren er in het geheel geen beukennootjes. De record lage jaren waren sinds 1990 de jaren 1991, 1996 en 2003. In die jaren waren er ook geen beukennootjes en produceerden de eiken samen maar 800 duizend kilo vruchten. Het recordjaar, met 10 miljoen kilo is 2000.

Zwijnen kunnen eindelijk op gewicht komen
De eikels vielen dit jaar laat (tweede helft van september) als gevolg van het late voorjaar. Nu de eikels en beukennootjes eindelijk gevallen zijn is er weer voldoende voedsel voor de wilde zwijnen. Aan voedsel waren de zwijnen wel toe want biggen en overlopers (de zwijnen die na het eerste jaar geslachtsrijp worden) waren eind september nog zeer licht. De geschoten biggen wogen gemiddeld 10,2 kilo. Sinds 1998 waren ze alleen in 2009 zo licht. De overlopers wogen maar 27,7 kilo. Het laagste sinds 1998. Dit komt mogelijk door een combinatie van een slecht voedseljaar en doordat er meer zwijnen zijn dan in voorgaande vergelijkbare jaren. Nu kunnen ze weer op gewicht komen.

Tekst: Arnold van Vliet en Wichertje Bron, De Natuurkalender, Wageningen University en Gerrit Jan Spek, Vereniging Wildbeheer Veluwe