Milieuzaak Shell mag voor rechter

Vier Nigeriaanse boeren en Milieudefensie zijn verheugd dat het Gerechtshof in Den Haag vandaag heeft geconcludeerd dat zij Shell in Nederland mogen aanklagen voor het veroorzaken van grootschalige olievervuiling in Nigeria. De uitspraak is uniek en kan de weg banen voor slachtoffers van milieuvervuiling en mensenrechtenschendingen wereldwijd, om zich in Nederland tot de rechter te wenden als er een Nederlandse bedrijf bij betrokken is. Ook op alle overige punten waar de rechter zich vandaag over uitsprak kregen de Nigeriaanse eisers en Milieudefensie gelijk. Zo wordt Shell gedwongen om inzage te geven in interne bedrijfsdocumenten die als aanvullend bewijs kunnen dienen in de zaak.

De uitspraak heeft tot gevolg dat de rechter zich volgend jaar opnieuw over de vraag gaat buigen of Shell aansprakelijk is voor de lekkages in Nigeria.

Geert Ritsema, campagneleider bij Milieudefensie: “We hebben voluit gewonnen. De uitspraak van vandaag is een enorme overwinning voor de milieubeweging en deze vier dappere Nigeriaanse boeren die het al meer dan zeven jaar aandurven om met een van de machtigste bedrijven ter wereld de confrontatie aan te gaan. Ook biedt deze uitspraak hoop voor andere slachtoffers van milieuvervuiling, schendingen van mensenrechten en ander wangedrag door grote bedrijven.”

Alali Efanga, een van de Nigeriaanse boeren die Shell samen met Milieudefensie heeft aangeklaagd : “Door deze uitspraak is er weer hoop dat Shell de schade in mijn dorp eindelijk herstelt en dat ik straks weer landbouw en visserij kan bedrijven.”

Channa Samkalden, advocaat van Milieudefensie en de Nigeriaanse boeren: “Deze uitspraak mag gerust een juridische mijlpaal worden genoemd.”

Shell moet inzage geven in bedrijfsdocumenten
Het Gerechtshof in Den Haag sprak zich vandaag, naast de bevoegdheid, uit over meerdere procedurele kwesties in de zaak (1), die zich al meer dan zeven jaar voortsleept. Ook op al deze andere punten gaf de rechter vandaag de boeren en Milieudefensie gelijk. Zo moet Shell inzage geven in interne bedrijfsdocumenten, die aanvullend bewijs kunnen leveren over Shell's verantwoordelijkheid voor de lekkages. Channa Samkalden: “De Nigerianen en Milieudefensie krijgen eindelijk een eerlijke kans tegen Shell. Nu kan de zaak echt op inhoud worden gevoerd.”

De zaak
Vier Nigerianen -Friday Alfred Akpan uit Ikot Ada Udo, Barizaa Dooh uit Goi en Alali Efanga en Fidelis Oguru uit Oruma- klaagden Shell in 2008 samen met Milieudefensie aan wegens olielekkages op hun akkers en in de vijvers waarin zij vis kweken. Zij hadden florerende landbouwbedrijven, maar leven nu in armoede en moeten rondkomen van tijdelijke baantjes, want de gelekte olie is nooit goed opgeruimd en hun land en visvijvers zijn nog steeds onbruikbaar. Zij eisen dat Shell de schade herstelt en vergoedt en nieuwe lekkages voorkomt, door te zorgen dat haar pijpleidingen behoorlijk worden onderhouden en bewaakt. Milieudefensie is mede-eiser.

In januari 2013 oordeelde de rechtbank in Den Haag dat Shell schuldig is aan het veroorzaken van vervuiling op het land van Friday Alfred Akpan. Shell tekende tegen deze beslissing beroep aan, Milieudefensie en de Nigerianen gingen in beroep tegen het afwijzen van de vorderingen van de overige drie boeren.

Nigeriaanse olieramp
De zaak van de vier Nigeriaanse boeren vormt slechts het topje van de ijsberg. In Nigeria voltrekt zich al decennialang de grootste olieramp op aarde. In de loop der jaren is er twee keer zoveel olie in het milieu gelekt als bij de ramp met de Deep Horizon in de Golf van Mexico in 2010. Een in 2011 gepubliceerd rapport van UNEP –de milieuorganisatie van de Verenigde Naties- toont aan dat Shell te weinig doet om de gelekte olie op te ruimen.

Bron: Milieudefensie