Milieuclubs verliezen aanhang

Opvallend is dat Natuurmonumenten, op de eerste plaats sinds 1993, voor de tweede keer haar aanhang zag dalen. Hoewel er 57.000 nieuwe leden bij kwamen leverde het per saldo een verlies op van 15.000 leden. Volgens de organisatie is de teruggang niet te wijten aan verminderde belangstelling van de bevolking, maar aan de economische recessie. In financieel opzicht is het beter gegaan, want de inkomsten uit lidmaatschappen zijn wél gestegen.

Onderzoeker Joost Huijsing: “Bij andere organisaties wordt wél gezegd dat de geringere populariteit van het milieu een grote rol speelt. Zeker in de landelijke politiek zie je dat groen is weggedrongen door economische belangen.”

Huijsing: “Vroege Vogels doet dit nu voor de dertiende keer en tot een paar dagen geleden dacht ik nog dat er ook in absolute aantallen verlies zou zijn. Dat zou voor de eerste keer zijn na twaalf jaar van vaak grote groei. Bij ons eerste onderzoek in 1991 was de totaalscore nog geen 2,5 miljoen. Heel veel van de verenigingen en stichtingen klonken nu somberder dan ooit. Alleen doordat er een paar grote nieuwkomers zijn is het saldo nipt positief. Dan moet je denken aan ‘Adopteer Een Kip’ (van niets naar meer dan 14.000), Omroep Nutopia en de Nederlandse afdeling van PeTA die vorig jaar weigerde haar cijfers door te geven. Die drie samen zorgden nu voor de minieme groei. Bovendien zijn dit jaar ook vrijwilligers die regelmatig voor de groene clubs werken meegeteld. Zij leveren immers een grote bijdrage die ook in geld zou kunnen worden uitgedrukt.”

In absolute aantallen is het Wereld Natuur Fonds de winnaar met een stijging van 25.000 donateurs (+ 3%). Relatief zijn er een paar grotere groene groeiers, zoals Zoogdiervereniging VZZ (+ 79%), Een Dier Een Vriend (+ 56%), Vrienden van de Olifant (+49%), WSPA Wereld Dierenbescherming (+ 31%), Stichting Bos (+ 23%), het Flevolandschap (+ 15%), Proefdiervrij (+ 11%). De klappen vielen behalve bij Greenpeace (- 4%) bij Stichting Robinia (- 54%), Strohalm (-38%), Varkens In Nood (-17%), Kleine Aarde (- 11%), Waddenvereniging (- 5%), Comité Anti Stierenvechten (- 5%).

Een jaarlijks punt van kritiek op dit Vroege Vogels-onderzoek is dat de aantallen van de verschillende organisaties bij elkaar op worden geteld. Dat zou, in verband met dubbellidmaatschappen, niet verantwoord zijn. Goos Eilander, directeur van Bureau Trendbox: “Er zijn inderdaad mensen die van twee of meer van de genoemde clubs lid zijn, maar dat zijn er veel minder dan je denkt. Niet meer dan zo'n 100.000 mensen zijn lid van drie of meer organisaties. Gemiddeld is men lid van minder dan twee organisaties. En daar staat tegenover dat een lidmaatschap echt gezien wordt als iets van het hele gezin. Uit onderzoeken blijkt dat twee keer zoveel mensen opgeven lid van Natuurmonumenten te zijn als het werkelijke ledenaantal. Bij doorvragen blijkt dan dat 'gezinslidmaatschap'. Bovendien zijn in de Vroege Vogels-tellingen alleen de landelijke organisaties onderzocht. Als je ook plaatselijke verenigingen meetelt dan blijkt dat bijna 60% van de Nederlanders aangesloten is. Veel meer nog dan de 4 miljoen die Vroege Vogels noemt.”

Volgens Eilander is het kleine verlies van dit jaar een eenmalige dip is: “Als je mensen vraagt wat ze van natuur vinden dan blijkt circa tweederde van de bevolking het erg belangrijk te vinden. En dat aantal is het afgelopen jaar weer iets gemeten. Daaruit kan je afleiden dat ook de betalende aanhang in de nabije toekomst weer omhoog zal gaan. En wat je ook ziet is dat mensen dingen zélf willen aanpakken. Dat verklaart het enorme succes dit keer van de organisatie ‘Adopteer Een Kip’. Elk jaar komen er wel nieuwe clubs in die sfeer bij.”

Voor de volledige lijst: zie de website van Vroege Vogels