Merel gaat te ver om zijn plekje te verdedigen

Merels staan bekend als leuke tuinvogels die prachtig kunnen zingen. Maar die merel die in je tuin woont, is ondertussen hard aan het werk zijn plekje te behouden. Deze vogels zijn namelijk ongelofelijk territoriaal.

Het verdedigen van hun plekje doen de vogels op verschillende manieren. Maar de merel in dit filmpje van Jan ten Oever schiet er in door. Jan vertelde dat de merel eerder tegen zijn raam was aangevlogen. Toen die merel was overleden, verscheen de andere merel en begon hem te pikken.

Merelexpert Hay Wijnhoven legt uit: “Ik interpreteer het inderdaad als een territoriumgevecht. Het slachtoffer is een mannetje, de dader is een mannetje. Aan de duidelijk lichter getinte vleugelpennen van de dader kan ik zien dat de merel die dus nog geen jaar oud is. Je zou zijn handeling als puberale ijver kunnen omschrijven. Waarschijnlijk probeert hij in de tuin van Jan zijn eerste territorium te bevechten en schiet hij in zijn enthousiasme een beetje door.”

Professor diergedrag Kees van Oers van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) verklaart dat de aanvallen van de merel te maken hebben met de signaalwerking van de gele snavel van de dode merel. “Doordat de merelmannen zo sterk andere mannen buiten hun territorium willen houden kan dat gedrag dus buiten het normale lijken. Je kunt dit een soort ‘spill-over’ noemen van het feit dat er een grote selectie is op agressief gedrag rond deze tijd dat het belangrijker is eerst te pikken en dan te ‘vragen’.”

Kees Moeliker beschreef een paar jaar geleden ook over een bijzondere merel met grote territoriumdrift. Gekke Gijs, werd de merel genoemd. In de tuin van Linda en Mak Olieman vloog in 2004 dagelijks een merel tientallen keren per dag met een harde klap tegen het raam. Op zich is het feit dat merels met hun spiegelbeeld vechten niks nieuws. Maar Gekke Gijs maakte het wel erg bont. Hij ging er zeker vier jaar mee door.

Ook schreef Kees in NRC:” Op de grens van twee territoria vinden regelmatig gevechten tussen mannetjes plaats. Zo’n grensconflict begint meestal met imponeergedrag en kan uitmonden in ruim twintig minuten durende, heftige (lucht)gevechten waarbij de rivalen elkaar trappen en pikken. Dat het menens is, blijkt uit een waarneming van een mannetjesmerel die zich tijdens een territoriumgevecht zo inspande en opwond dat zijn lichaamsslagader scheurde, met de dood als gevolg. Het agressieve gedrag kan zelfs na de dood doorgaan: er zijn merels gezien die ernstige verminkingen toebrachten aan het levenloze lichaam van hun tegenstander.”

Niet alleen merels zijn zo agressief bij het verdedigen van hun grondgebied. Kees van Oers vertelt ons dat andere lijsterachtigen, mezen, uilen en roofvogels ook in de aanval gaan als een andere vogel in hun territorium komt.