'Meer regels en heffingen nodig om klimaatdoelen te halen'

Het klimaatbeleid is tot nu toe "sterk gericht" op subsidies en vrijwillige maatregelen door bedrijven en burgers. Om de klimaatdoelen te halen, zijn strengere regels en meer heffingen nodig, schrijven ambtenaren in een belangrijk advies aan verantwoordelijk minister Rob Jetten. Maar zelfs met de aanvullende maatregelen die de ambtenaren adviseren, is het onzeker of 55 procent vermindering van CO2 in 2030 wel lukt. Deze onzekerheid kan wel "worden beperkt door het bestaand beleid met tempo uit te voeren".

"Heldere normen zorgen ervoor dat burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties weten wat van hen wordt verwacht", schrijven de ambtenaren in een Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO). Het rapport is belangrijk, omdat het de basis vormt voor maatregelen die Jetten namens het kabinet in mei zal aankondigen. Het kabinet haalt tot nu toe de gewenste 55 procent niet, en de aanvullende ingrepen moeten ervoor zorgen dat de CO2-uitstoot de komende tijd flink daalt. Het kabinet mikt zelfs op een doel van 60 procent minder CO2 in 2030 ten opzichte van 1990, om ervoor te zorgen dat de 55 procent vermindering in elk geval wordt gehaald.

Het verschilt sterk per sector welke regels kunnen worden aangescherpt. Investeringen in de aanleg van de juiste energie-infrastructuur en in het bijzonder ruimte op het stroomnet, zijn ook nodig om ervoor te zorgen dat de ingrepen werken.

De commissie denkt met de aanvullende maatregelen zo'n 22 megaton CO2 te kunnen besparen. Opmerkelijk is dat een flink deel van de vermindering uit de landbouwsector moet komen: zo'n 5,5 megaton. De mobiliteit moet het meeste bijdragen, vooral door over te stappen op elektrische auto's en vrachtwagens. Ook hier kunnen extra kosten en regels tot een "grote stap richting volledig elektrische nieuwverkoop rond 2030" leiden. Autorijders moeten meer betalen naar gebruik, en er moet een hogere aanschafbelasting komen op auto's die op fossiele brandstof rijden. Mensen die graag ver reizen met het vliegtuig, zullen meer moeten betalen: de ambtenaren bepleiten een "afstandsafhankelijke vliegbelasting".

Sommige maatregelen komen mogelijk te laat, omdat ze pas later effect hebben en het kabinet te maken heeft met omstandigheden als de tekorten op de arbeidsmarkt. "Het is daarom van belang dat na de besluitvorming over additionele klimaatmaatregelen ook blijvend aandacht wordt besteed aan de uitvoering en het borgen van de randvoorwaarden", schrijft de commissie van ambtenaren onder leiding van AFM-baas Laura van Geest.

"De maatregelen uit dit pakket verhogen de kosten voor burgers en bedrijven en vragen om aanpassingen, maar halen ook middelen op die de negatieve gevolgen kunnen verzachten", benadrukken de ambtenaren in hun rapport. "Hoe de totale opgave wordt verdeeld over de maatschappij is een politieke afweging."

Bron: ANP