Meer kansen voor vleermuizen in forten Hollandse Waterlinie

De forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie forten zijn belangrijke overwinteringsplekken voor grote aantallen vleermuizen. Het was lange tijd onduidelijk waarom deze vleermuizen precies deze plaatsen opzoeken om te overwinteren. Zijn het de hoge luchtvochtigheid en de lage temperatuur waarom deze gebouwen door vleermuizen worden geselecteerd, of is het omdat ze vlak bij water en bos te vinden zijn?

Grootte en beschikbaarheid
Met behulp van een grote database van tellingen en een grote statistische analyse lieten dr. Fred de Boer en collega-wetenschappers van Wageningen University en Radboud Universiteit zien dat het vooral de grootte van de forten en de beschikbaarheid van schuilplaatsen zijn dat er in sommige forten meer soorten en meer vleermuizen zijn dan in andere forten. Klimaatomstandigheden zoals vochtigheid en temperatuur blijken dus niet een sterke invloed te hebben, ook al wordt daar in andere studies wel naar gewezen. De forten worden echter ook gebruikt door mensen voor excursies, als restaurant, kampeerplek, of expositieruimte. De wetenschappers lieten ook zien dat het openstellen van forten voor bezoek, of het niet afsluiten van forten voor langslopende wandelaars, een negatief effect heeft op het aantal vleermuizen.

Landschap
Ook de indeling van het omliggende landschap lijkt van invloed, de verschillende soorten vleermuizen reageren verschillend op de ruimtelijke indeling van het omliggende landschap. De watervleermuis lijkt helemaal niet zo sterk beïnvloed te worden door de beschikbaarheid van water vlakbij zoals eerder gedacht, en hij komt minder vaak voor als er in de omgeving andere geschikte overwinteringsplekken zijn. De grootoorvleermuis reageert zelfs positief op de aanwezigheid van bebouwing omdat ze daar in de zomer waarschijnlijk overnachten, maar deze soort wordt negatief beïnvloed door de hoeveelheid landbouwgrond in de omgeving. De indeling van het omliggende landschap speelt dus, naast de grootte van de forten zelf, een belangrijke rol. Deze resultaten geven goede mogelijkheden om het beheer van de forten aan te passen op een zodanige manier dat de geschiktheid voor vleermuizen kan toenemen, bijvoorbeeld door kunstmatige schuilplekken aan te bieden aan vleermuizen.

De 19e eeuwse Nieuwe Hollandse Waterlinie is een verdedigingslijn met fortificaties die reikt vanaf de Biesbosch tot aan het IJsselmeer tussen Naarden en Muiden met Pampus als eindpunt. De 85 kilometer lange linie staat op de Unesco-lijst van werelderfgoed.

Bron: Wageningen University