Maltezer vogelvangers op bezoek in Friesland

Maltezer vogelvangers wacht een definitief verbod van hun activiteiten. Malta is sinds 2004 lid van de Europese Unie. Sinds die tijd moet het land zich dus ook aan de Europese wetten en richtlijnen houden rond vogelbescherming. Het vangen en houden van wilde vogels is dus formeel verboden. Maar Europa heeft de Maltezer vogelvangers nog enig uitstel verleend. Tot 31 december 2008 mogen zij nog op de traditionele manier vogels vangen met slagnetten. Onder andere vinken, sijsjes en Europese kanaries mogen nog gevangen worden onder een aantal voorwaarden. Zo zouden de vogelvangers in de tussentijd een systeem moeten opzetten van kweek van vogels in gevangenschap.

Natalino Fenech, vogelliefhebber en journalist bij de publieke omroep van Malta Malta verwacht de nodige problemen na 31 december. “Veel vogelvangers hebben het gevoel dat Europa hun hobby afneemt. Vooral vogelbeschermers krijgen daarvan de schuld. Hetzelfde zien wij in de strijd tegen de illegale voorjaarsjacht op trekvogels en de jacht op beschermde vogels tijdens de najaarstrek. Vogelbeschermers komen – terecht – tegen die illegale praktijken in actie. Maar daardoor is de strijd verhard”, aldus Fenech. Op Malta zijn in totaal 16.000 jagers actief, waaronder 4.000 'vangers' die de vogels niet schieten maar ze in kooitjes houden. Malta is ruwweg twee keer zo groot als Texel en telt 350.000 inwoners.

Fenech wil proberen de extreem negatieve spiraal rond de jacht-discussie te doorbreken. “Ik ben ervan overtuigd dat ook de vogelvangers, ja zelfs de jagers op Malta vogelliefhebbers zijn. Maar dan wel op hun manier. En die manier kun je niet door een Europese wet van de ene op de andere dag veranderen. Met het boek’ Goudplevieren en Wilsterflappers’, van Joop Jukema en collega’s, in de hand, put ik hoop uit de geschiedenis van de Friese wilsterflappers. Die hebben eind jaren zeventig ook hun zinnen geleidelijk kunnen verzetten van jacht naar wetenschap.”

“Toch ging dat lang niet  altijd eenvoudig”, herinnert zich wilsterflapper Joop Jukema. “Er waren toen diverse collega’s die hun ‘wilsterspul’ – het traditionele gereedschap van de goudplevierenvangers – liever in het vuur hadden gegooid, dan dat ze ‘voor die biologen’ zouden gaan werken. Een aantal van die collega’s blijken nu de meest toegewijde vangers. Want het gaat uiteindelijk om de passie voor het vangen. Zolang er iets nuttigs wordt gedaan met de gevangen vogels – toen was het consumptie, nu is het onderzoek – geeft de spanning van het vangen nog steeds heel veel voldoening.”

Tussen 4 en 8 april is een harde kern van vijf Maltezer vogelvangers meegaan met de wilsterflappers het veld in. De Friezen hebben hun vangstmethoden gedemonstreerd en laten zien welke metingen ze aan de vogels verrichten en hoe ze worden geringd. Het onderzoek aan de goudplevieren gebeurt onder supervisie van Joop Jukema. De wilsterflappers vangen in deze tijd naast goudplevieren ook veel kemphanen. Onderzoekers van de Rijks Universiteit Groningen hebben de Maltezen uitleg gegeven over de aard en achtergrond van het wetenschappelijk werk rond de kemphanen.

Fenech hoopt dat dit bezoek een begin is geweest van een omslag. “We kunnen op Malta nooit alle vogelvangers actief laten zijn in het wetenschappelijk onderzoek. Om nog maar te zwijgen van de duizenden Maltezen die in voor- en najaar op vogels schieten. Maar je moet toch ergens beginnen. De Europese wet zal uiteindelijk onverbiddelijk zijn. We moeten voorkómen dat er daarna een illegaal circuit blijft bestaan van vangers en jagers die op voet van oorlog blijven leven met de vogelbeschermers. Het zou kunnen helpen als tegen die tijd de harde kern van de vogelvangers weet hoe je ook op een constructieve manier van vogels kunt genieten.”

Een fotoverslag van het bezoek is te vinden op de site van verslaggever Rob Buiter

Goudplevieren en wilsterflappers- eeuwenoude fascinatie voor trekvogels.
Joop Jukema, Theunis Piersma, Jan B. Hulscher, Erik J. Bunskoeke, Anita Koolhaas & Arend Veenstra. KNNV Uitgeverij & Fryske Akademy. € 29,95 ISBN: 90 5011 147 5