Landkaartjes de weg kwijt

Je zult als landkaartje maar de weg kwijt zijn. Deze in de lente zo vrolijk gekleurde vlinder heeft last van een zomerdipje als gevolg van het sombere weer. De veel voorkomende vlinder die je ook in tuinen en parken kan tegenkomen is in het voorjaar oranje van kleur. De volgende generatie vlinders die in de zomer vliegt ruilen hun oranje dracht in en zijn zwart-wit getekend.

Maar dit jaar is alles anders. Door het herfstachtige weer van deze zomer gaat er iets mis met het kleurenpalet van het landkaartje, zo lezen we op Natuurbericht.nl . Sommige exemplaren zijn getooid in een mengelmoes van oranje en zwart-wit. Dat komt omdat soorten zoals het Landkaartje ( Araschnia levana L. ) de ontwikkeling van sommige kenmerken als de kleur laten afhangen van de omgeving.

Dat is al lang bekend door een reeks experimenten uit in de jaren 1950. Groeien de rupsen op tijdens de lange juni-dagen dan worden ze als vlinder zwart-wit; groeien ze op tijdens de veel kortere dagen van augustus-september dan kennen ze een andere ontwikkeling en zijn ze als vlinder in de daaropvolgende lente oranje. Maar de hoeveelheid licht is niet de enige factor. Ook de temperatuur is van invloed. Wanneer het in juni en juli veel te fris en somber weer is, loopt de kleurontwikkeling in het honderd. Resultaat is dan een “vis-noch-vlees” uiterlijk: tegelijk oranje en zwart-wit.

Wetenschappers zijn er nog niet uit of  er voor het Landkaartje een voordeel zit aan die oranje lentekleur en zwarte zomerkleur. Recente experimenten wijzen op verschillen in camouflage tussen lente en zomer om aan hongerige vogels te ontsnappen. Wat de gevolgen zijn voor de vlinder van de gemengde kleuren die ze nu tonen is niet bekend.
Vlindertellers zijn gewaarschuwd: wie met de gids in de hand vlinders wil op naam brengen kan er goed naast zitten want de meeste boeken tonen deze afwijkende vorm niet.

Met dank aan Hans Van Dyck, UCL, Vlinderwerkgroep

Foto: Kanjer. Meer foto's van deze fotograaf in Vroege Vogels Fotogalerij