Kwalijke kwal

De ribkwallen (Ctenophora) vormen een stam van het dierenrijk. Tot deze stam rekent men zeedieren die gelijkenis hebben met neteldieren, maar geen netelcellen bezitten. De naam "ribkwal" slaat op de gekamde ribben op het lichaam.

De zeedruif is een min of meer bolvormige ribkwal met een doorsnede tot drie centimeter. De onderkant van het bolletje is wat puntig, terwijl de bovenkant meer is afgeplat. Aan deze kant bevindt zich de mond. De vrijwijl doorzichtige dieren zijn bezet met acht rijen zwemplaatjes die van boven naar beneden lopen. Door de zwemplaatjesin golven te bewegen kan het dier zich actief verplaatsen. In het licht vaneen duiklamp vertonen vooral de zwemplaatjes prachtige lichteffecten. De Zeedruif is voorzien van tweelange harige tentakels met kleefcellen. Hiermee vangen ze plankton.

De Amerikaanse langlob-ribkwal is een grote transparante ribkwal met twee bewegelijke lepelvormige lobben aan weerzijde van het lichaam. Als de dieren de lobben sluiten en tegen het lichaam aandrukken zijn de dieren min of meer ovaal. Als ze de lobben naar buiten toe bewegen zijn de dieren van af de zijkant bezien klokvormig. De dieren hebben acht rijen met een aaneenschakeling van zwemplaatjes, de zogenaamde ribben. Er zijn vier korte en vier lange ribben. Over elk van de twee lobben lopen twee lange ribben. Tussen de lobben door aan weerzijde tweede korte ribben. De dieren bewegen zich sierlijk voort door de zwemplaatjes in een golfpatroon naar beneden te slaan. Deze Amerikaanse langlob-ribkwal is een schadelijke invasieve soort die van oorsprong niet in onze wateren voor kwam. De Amerikaanse langlob-ribkwal is een exoot en komt oorspronkelijkede uit estuariene gebieden aan de Atlantische kusten van Noord- en Zuid-Amerika. De soort werd na de introductie in de Zwarte Zee in 1982 waargnomen in de Zee van Azov, de Zee van Marmara, de Egeïsche Zee en in een deel van de oostelijke Middellandse Zee. In 1997 kwam de soort ook massaal voor in de Kaspische Zee. In 2005 werd de Amerikaanse langlob-ribkwal in het Grevelingenmeer aangetroffen. Daarna volgde waarnemingen in Oosterschelde, Westerschelde, Waddenzee en Noordzee. De Amerikaanse langlob-ribkwal is een zeer schadelijke en inmiddels beruchte invasieve soort. De dieren zijn namelijk zeer effectieve planktoneters en zijn in staat grote hoeveelheden plankton, larven, viseieren en sperma te verorberen. Zij is in staat om per dag tien keer het eigen lichaamsgewicht weg te vangen.Hele ecosystemen kunnen daardoor ernstig worden verstoord. Op diverse plaatsen in de wereld heeft de komst van Amerikaanse ribkwal grote nadelig gevolgen gehad voor de visstand en daarmee voor de visserij.

De oorkwal is een echte kwal, en heeft een doorschijnend, schotelvormig lichaam. Kenmerkend zijn de vier witte, circel- tot niervormige geslachtsorganen. Deze vormen gezamelijk een duidelijk zichtbaar 'klavertje vier'. De geslachtsorganen lijken ook wel op oren, vandaar de naam. Aan de rand van de schotel bevinden zich korte tentakels. Onder de schotel bevinden zich de geplooide mondplooien. Het lichaam is doorschijnend, met een blauw-witte tint. In de schotel zijn dunne witte aders waarneembaar, die lopen van de het centrum naar de rand van de schotel en hier en daar vertakken. De geslachtsorganen zijn wit tot soms lichtpaars. De Oorkwal is van april t/m augustus algemeen in al onze kustwateren. Ook in de Grevelingen wordt de soort waargenomen maar is daar veel minder algemeen dan in de Oosterschelde.

Bron: Stichting Anemoon