Kussen met Kerstmis

De maretak heeft z'n bekendheid voornamelijk te danken aan de stripverhalen van Asterix en Obelix. Er zou een toverdrank van te maken zijn die je oersterk maakt. Een romantischer gebruik kom je vooral in december tegen: kussen onder de maretak. Wat is dat nou precies, die maretak? En waar komen al die verhalen vandaan?

In de Heemtuin Rucphen zijn tussen de 150 en 200 maretakken te vinden. Het weekend van 22 en 23 december staat daar in het teken van "Kussen onder de maretak".

In Nederland komt Maretak vooral in Zuid-Limburg voor, maar heeft in een warmere periode in Europa, ca. 8000-6000 jaar geleden een noordelijker verspreiding gehad dan nu. Zou dat een verklaring kunnen zijn dat er in Noord-Nederland lokale namen voor Maretak bekend zijn? Of duidt het vooral op het belang van deze mythische plant, ver buiten haar natuurlijke verspreidingsgebied.

Het lijkt er op dat de laatste decennia geleidelijk meer noordelijke vindplaatsen bekend worden in Nederland. Op de meeste plaatsen is de plant bewust uitgezaaid door liefhebbers, bijvoorbeeld in de Botanische tuin van Wageningen. Van daar uit heeft Maretak op eigen kracht, maar met hulp van bessenetende vogels, nieuwe bomen weten te bereiken.

Ook elders in Europa reageert de soort op klimaat.

Maretak komt in het Noorden tot in Zuid-Zweden voor. Er is wel gerapporteerd dat de soort daar in de afgelopen eeuw achteruitging in verband met het minder geschikte klimaat, een afname die enkele duizenden jaren is ingezet. Het zou interessant zijn te weten of die achteruitgang in de afgelopen warme periode tot staan is gebracht.

In de bergen van Zwitserland lijkt de op dennen groeiende variëteit van Maretak langzaam hoger voor te komen.

Er zijn vast diverse andere factoren die een rol spelen bij het toenemen van Maretak, maar het is interessant om in de gaten te houden of ze deels door klimaatverandering kunnen worden veroorzaakt. Dat vergt bij een zich langzaam verspreidende soort extra veel geduld.

Bron: FLORON (Baudewijn Odé)