KNMI bezorgd: "Een grilliger klimaat is onze nieuwe realiteit"

Grillig. Met dat woord vat het KNMI het weer van 2024 samen. Het is ook de richting waar het klimaat steeds meer naartoe beweegt. Nederland krijgt nu al vaker extreme neerslag te verduren dan enkele decennia terug. "Een grilliger klimaat is onze nieuwe realiteit", schrijft directeur Maarten van Aalst in het jaarlijkse rapport De staat van ons klimaat.

De toenemende weersextremen baren de wetenschappers van het instituut zorgen. "We moeten voorbereid zijn op extremen die we niet eerder hebben gezien", waarschuwt Van Aalst. Hij zegt erbij dat er nog veel werk te doen is om Nederland beter voor te bereiden op de gevolgen van klimaatverandering, zoals de steeds sneller stijgende zeespiegel.

Het instituut maakte eerder bekend dat 2024 voor Nederland gemiddeld net zo warm was als recordjaar 2023. Het warmterecord werd geëvenaard zonder hittegolf en met slechts vier tropische dagen, wat relatief weinig is. De verklaring is dat de minimumtemperaturen erg hoog waren. In De Bilt, waar het KNMI is gevestigd, was er geen enkele ijsdag, waarop de temperatuur de hele dag onder nul bleef. Ook in 2023 waren er geen ijsdagen. Dat dit twee jaar achtereen gebeurt, was nooit eerder voorgekomen sinds het begin van de metingen in 1901. Het aantal vorstdagen, waarop de temperatuur een deel van de dag onder nul komt, was vorig jaar met 23 kleiner dan ooit.

Zachte dagen waren er juist te over. Natte dagen ook: het KNMI telde dertien dagen met extreme neerslag. Daarvan is sprake als plaatselijk meer dan 50 millimeter regen valt. In het veranderende klimaat gebeurt dit vaker, want warme lucht kan meer waterdamp opnemen dan koude lucht. Tussen augustus 2023 en juli 2024 beleefde Nederland de natste periode ooit gemeten.

Het aantal dagen met zware neerslag is de afgelopen decennia bijna verdubbeld, van gemiddeld vijf naar negen per jaar. Afgelopen jaar was dus ook in dit opzicht een uitschieter, al was het geen record: in 2021 viel op zestien dagen extreem veel regen.

Dat het klimaat relatief zo sterk verandert door de uitstoot van broeikasgassen, is voor het KNMI glashelder. "Twintig jaar geleden was de vraag nog: weten we zeker dat het door de uitstoot komt?", zegt directeur Van Aalst. De grote vraag is nu vooral wanneer kantelpunten in het klimaat worden bereikt, met een nog heviger klimaatverandering als gevolg. Boven de 1,5 graden temperatuurstijging neemt die kans volgens klimaatwetenschappers flink toe.

Bron: ANP