Kluten kiezen Marker Wadden als broedplek

In 2017 was de kluut één van de eerste broedvogels op Marker Wadden. In 2020 broedde 7 tot 8% van Nederlandse populatie op de nieuwe natuureilanden in het Markermeer. Het laat zien dat Marker Wadden van nationaal belang is voor deze trekvogel die vandaag voor het eerst na verblijf van de wintermaanden in het zuiden weer op Marker Wadden is aangekomen. Afgelopen dinsdag zijn de eerste kluten weer op de Marker Wadden teruggekeerd van hun winterverblijf. "En dus klinkt hier weer het kluut-kluut-kluut-geluid van deze vogel", vertelt boswachter Tim Kreetz van Natuurmonumenten.

Rond half mei 2020 waren er 343 broedparen op Marker Wadden. De kluut profiteert van het schaars voorkomende ‘pionierhabitat’. De eilanden bieden met ruige en kale zandgronden een ideaal gebied waar op de grond broedende vogels zoals de kluut ongestoord kunnen broeden. De vogels houden van de weidsheid waar ze eventuele vijanden van verre kunnen zien aankomen. Hun nest is dan ook niet veel meer dan een kuiltje in de grond. Kluten zijn ook een goede graadmeter voor de ontwikkeling van natuur op Marker Wadden. Ze eten kleine diertjes in het slib en ondiepe water. Veel kluten duidt er dus op dat Marker Wadden voldoende voedsel produceert. Marker Wadden is overigens ook buiten de broedtijd van belang voor kluten. Dan zijn er grote aantallen kluten aanwezig om aan te sterken en zich klaar te maken voor de lange reis naar het zuiden.

“Het is een geweldig gezicht om kluten na een lange winter weer te zien” aldus eilandwachter Heleen Verduijn. Zij zag vandaag de eerste kluten op Marker Wadden weer komen. “De kluut is zo sierlijk met z’n zwart-witte veren, lange poten en z’n opgewipte snavel”. Met zijn snavel zeeft hij door het slik om wormpjes en garnaaltjes te vinden. “Het is ook een slimme vogel die zijn vijanden een loer probeert te leggen. Als hij kuikens heeft doet hij net alsof hij gewond is. Hij laat dan een vleugel hangen om de aandacht af te leiden”.

Kluten zijn trekvogels en brengen de wintermaanden door in warmere streken van Zuidwest-Europa en Noordwest-Afrika. Naast dat 7 tot 8% van de landelijke populatie op Marker Wadden broedt, broedt ook bijna 1% van de West-Europese populatie op Marker Wadden. Daardoor is Marker Wadden naast nationaal ook internationaal belang. Door observaties van kluten met kleurringen weten we dat ze vanuit omliggende broedgebieden, zoals Frankrijk en Duitsland, naar Marker Wadden komen om te broeden. De aantrekkelijkheid van Marker Wadden voor vogels is afhankelijk van genoeg geschikte broedplekken en voldoende voedsel. De eilanden zorgen voor een verhoogd voedselaanbod aan vissen en planten in het Markermeer door extra beschikbaarheid van ondiep water, oevers en slikvlaktes. Meer voedsel heeft direct invloed op de aantallen en soorten vogels.

Het succes van de kluut blijkt uit onderzoek van Lowland Ecology Network als onderdeel van het onderzoeksprogramma Marker Wadden in opdracht van Natuurmonumenten, Rijkswaterstaat, Ecoshape en Deltares. Het rapport van ecoloog Camilla Dreef is hier terug te lezen.

Bron: Natuurmonumenten