Klimaattop COP30 in Belém Brazilië | Overzicht dag 6

In de Braziliaanse stad Belém is de jaarlijkse VN-klimaattop officieel bezig. Tien jaar na het Klimaatakkoord van Parijs bespreken landen de komende twee weken de toestand van het klimaat. Volgens schattingen wonen 50.000 mensen de top dit jaar bij. Hieronder volgt onderstaande overzicht van de ontwikkelingen per dag:

Sterke en snelle klimaatactie is noodzakelijk om de planeet te beschermen, benadrukt paus Leo XIV maandag in een videoboodschap bij een speciale bijeenkomst in het Amazonemuseum in Belém. "De schepping schreeuwt het uit in overstromingen, droogtes, stormen en meedogenloze hitte", zei de paus, die vervolgde dat de klimaatactie tot nu toe faalt.

"Het Parijsakkoord heeft echte vooruitgang teweeggebracht en blijft ons sterkste instrument om mens en planeet te beschermen." Paus Leo stelde zij aan zij te staan met wetenschappers, leiders en predikers van alle naties en geloven.

Denemarken heeft op de klimaattop in Belém een nieuwe nationale klimaatambitie voor 2035 bekendgemaakt, waarmee het land meteen wereldwijd koploper wordt. De Deense regering komt met een bindend doel van minimaal 82 procent minder uitstoot van broeikasgassen in 2035 dan in 1990. "Te veel dingen gaan de verkeerde kant op", zei klimaatminister Lars Aagaard.

De Deense ambitie voor 2035 gaat een procentpunt verder dan die van het Verenigd Koninkrijk, dat al eerder bekendmaakte te streven naar 81 procent minder uitstoot in 2035. Als het meezit, kunnen de Denen nog hoger uitkomen, want ze richten hun beleid op 82 tot 85 procent minder uitstoot. De EU als geheel wil de uitstoot in 2035 met 66,3 tot 72,5 procent hebben verlaagd.

Het lijkt erop dat de belofte om methaanuitstoot te verminderen met 30 procent in 2030 niet wordt gehaald. Om deze belofte wel te halen moeten de ambities van de ruim 150 landen die zich hebben aangesloten bij het 'methaanpact' nog flink omhoog, signaleert VN-milieubureau UNEP in een maandag gepubliceerd rapport. Toch is het milieubureau positief. De methaanuitstoot neemt nog wel toe, maar de vooruitzichten verbeteren, schrijft UNEP. "Nieuwe afvalregelgeving in Europa en Noord-Amerika en een tragere groei van de aardgasmarkt tussen 2020 en 2024 hebben de huidige prognoses verlaagd." De onderzoekers verwachten dat deze uitstoot nog verder zal dalen tegen 2030.

Als landen hun nationale plannen daadwerkelijk invoeren, kan de uitstoot van methaan in 2030 met 8 procent zijn verminderd vergeleken met het niveau in 2020. "Dit zou de grootste en meest aanhoudende daling van methaanuitstoot in de geschiedenis zijn", schrijft UNEP. Het zogenoemde Global Methane Pact is gesloten op de klimaattop in Glasgow (COP26) in 2021.

De Europese Unie vervult nog altijd een belangrijke leiderschapsrol in de onderhandelingen die momenteel gaande zijn tijdens de klimaattop in het Braziliaanse Belém, verzekert Eurocommissaris Wopke Hoekstra (Klimaat). Met twijfels van milieuorganisaties over de opgestelde doelen voor 2035 en 2040 is hij het niet eens.

De klimaatbeweging was diep teleurgesteld over de bijgewerkte klimaatambities van de EU. In 2040 moet de uitstoot van broeikasgassen weliswaar 90 procent lager zijn dan in 1990, maar lidstaten mogen 5 procent daarvan elders op de wereld realiseren door het kopen van zogeheten koolstofkredieten. Als het concurrentievermogen van de EU in het geding zou komen, kan dat percentage worden verhoogd. Klimaatorganisaties vinden daarom dat de bijgewerkte ambities al met al minder ambitieus zijn dan het beleid dat er al lag. Dat was gericht op 88 procent minder uitstoot in 2040.

VN-klimaatchef Simon Stiell heeft alle deelnemers aan de klimaattop in Belém opgeroepen meer tempo te maken. "Er is nog een enorme hoeveelheid werk te verzetten voor ministers en onderhandelaars", zei hij. "We kunnen ons niet veroorloven tijd te verspillen met tactische vertragingen." Stiell wil ook niet zien dat landen zich bewust onbereikbaar opstellen tegenover anderen. Hij raadde iedereen op de eerste dag van de tweede week van de top aan juist de moeilijkste onderwerpen prioriteit te geven.

Een van die thema's is het concreter maken van afspraken om het gebruik van fossiele brandstoffen af te bouwen. Op de klimaattop in Dubai van twee jaar geleden spraken de landen af "een transitie weg van fossiele brandstoffen" te maken. De Braziliaanse president Luiz Inácio Lula da Silva en zijn diplomaten willen nu een 'routekaart' opstellen, zodat duidelijker wordt welke acties landen moeten ondernemen. Dat roept weerstand op, onder meer bij olieproducerende landen.

De Braziliaanse president Luiz Inácio Lula da Silva keert woensdag terug naar de klimaattop in Belém. Hij hoopt met het ingelaste bezoek vermoedelijk de onderhandelingen een duwtje te geven richting een akkoord. Conceptteksten die voorzitter André Corrêa do Lago heeft rondgestuurd, maken duidelijk dat landen het over diverse belangrijke kwesties nog niet eens zijn.

Brazilië zint onder meer op het concreter maken van de afspraak om weg te bewegen van fossiele brandstoffen, waar alle onderhandelaars het twee jaar geleden tijdens de klimaattop in Dubai over eens werden. Lula had eerder gezegd dat hij daar een 'routekaart' voor wil. Bij een persconferentie in Belém zeiden meerdere klimaatministers dinsdag achter dat voornemen te staan.

In de conceptverklaring staan hier vooralsnog geen echt harde doelen over. Een van de opties die wordt genoemd, is het opzetten van een "rondetafel van ministers", die landen zou moeten helpen hun eigen "transitieroutekaarten" te maken. Onderdeel daarvan zou dan zijn om "stapsgewijs van hun afhankelijkheid van fossiele brandstoffen af te komen".

Ondertussen staan in de tekst ook voorstellen over hoe meer klimaatsteun kan gaan naar armere landen, zodat zij hun steden en infrastructuur kunnen voorbereiden op de gevolgen van klimaatverandering.

De EU is er niet blij mee dat de discussie daarmee opnieuw over geld gaat. Veel liever wil de Europese Unie zien dat landen meer maatregelen treffen om de opwarming van de aarde tegen te gaan. Ook zei Eurocommissaris Wopke Hoekstra (Klimaat) tegen persbureau AFP dat hij de voorstellen over handelsmaatregelen niet ziet zitten.

Overigens heeft de EU zich niet als geheel aangesloten bij de coalitie van landen die een transitieroutekaart wil, Nederland wel. Demissionair klimaatminister Sophie Hermans (VVD) stond daarom tijdens de persconferentie samen met andere ministers op het podium. "Het helpt natuurlijk enorm als deze grote groep landen zegt dat ze het belangrijk vindt."

Ze heeft niet het idee dat landen die meer klimaatsteun willen en landen die meer actie willen tegen de uitstoot van fossiele brandstoffen nu pal tegenover elkaar staan. "Het bedrag dat vorig jaar is afgesproken, is echt gigantisch", zei de minister. Toen zegden rijke landen toe de klimaatsteun op te schroeven naar jaarlijks 300 miljard dollar vanaf 2035. Klimaatwetenschappers zijn het erover eens dat 1,3 biljoen nodig zal zijn. Daarom zijn er ook gesprekken over hoe dat bedrag dan kan worden behaald.

Bron: ANP