Kijken naar de kleuren van de zee

Groen, geel of blauw. De kleur van oceaanwater vertelt iets over de staat van het klimaat. Maar het menselijk oog kan niet alles zien. Daarom lanceert Europa een nieuwe satelliet, de Sentinel-3A. Die wordt dinsdagavond gelanceerd vanaf een ruimtebasis in het hoge noorden van Rusland.

Kleuren
De satelliet moet dag in dag uit de kleur van het zeewater meten. Een voorbeeld: “Als het ijs op de Noordpool smelt, trekt plankton naar het noorden. Dan wordt het water groener. Plankton is de kanarie in de kolenmijn, het geeft aan dat er iets verandert”, zegt Craig Donlon, onderzoeksleider bij ruimtevaartlab Estec in Noordwijk. Plankton wordt gegeten door andere dieren, zoals walvissen. Het verschuiven van plankton heeft dus gevolgen voor het dierenleven.

Geel
Het tegenovergestelde is het azuurblauwe, kraakheldere water bij de Bahama’s. “Het water is 'leeg', dus het zonlicht gaat recht naar beneden, het wordt niet tegengehouden.” Nog een voorbeeld: door opwarming ontdooit de permafrost, de eeuwig bevroren grond in Siberië en Canada. Daarbij komt veel methaan vrij, een broeikasgas. Door het ontdooien komen veendeeltjes in zee terecht. Donlon: “Dan krijg je geler water.” De nieuwe satelliet kijkt ook naar temperatuur van land en water en naar de zeespiegelstijging. 

IJs
Verder bekijkt de sonde het poolijs. Dat wordt steeds dunner en over een jaar of dertig is de Noordpool 's zomers misschien helemaal ijsvrij. Daardoor zullen er de komende tijd veel meer schepen gaan varen, op zoek naar een kortere route van oceaan naar oceaan. Maar het smelten zorgt ook voor een gevaar: er zullen meer ijsbergen afbreken.

Netwerk
De nieuwe satelliet gaat deel uitmaken van een groot netwerk dat de aarde constant in de gaten moet houden. Vorig jaar ging een satelliet de ruimte in die onder meer kijkt hoe gezond bossen, planten en gewassen zijn. Regeringen kunnen zich dan bijvoorbeeld voorbereiden op hongersnood. De satelliet kan ook de schade na een overstroming meten. 

Aardbeving
Een jaar eerder vertrok een andere satelliet, die onder meer land en ijs in de gaten houdt en olievlekken kan vinden. De sonde kan ook helpen bij aardbevingen. Later dit jaar moet de Nederlandse satelliet Sentinel-5P de ruimte in gaan. Die kijkt naar luchtvervuiling. Het hele netwerk kost Europa ongeveer acht miljard euro. De Europese Commissie betaalt daar aan mee.

Bron: ANP