Kamveenmos

Wadend , ploegend en ploeterend gaat Menno op expeditie in het ruige Fochteloërveen, op zoek naar het zeer zeldzame kamveenmos .

Het kamveenmos is afgelopen winter ontdekt door Klaas van der Veen, die in opdracht van Natuurmonumenten in het Fochteloërveen naar zeldzame mossoorten zoekt. Kamveenmos lijkt heel erg op gewoon veenmos; alleen onder een microscoop kun je op de celwanden kleine ‘kammetjes’ zien. Het kamveenmos zit diep verscholen in het hoogveen en alleen Klaas van der Veen kent de exacte locatie.

Fochteloërveen
Het voorkomen van het zeldzame kamveenmos – een Rode-Lijstsoort - in het Fochteloërveen is een indicator dat het heel erg goed gaat met het gebied. Ooit was het Fochteloërveen onderdeel van een groter hoogveen. Hoogveen ontstaat op plekken waar eeuwenlang veenmos blijft groeien. Dat sterft aan de onderkant af, en groeit aan de bovenkant door. Zo ontstaan dikke kussens veenmos die veel regenwater vasthouden. Hoogveen wordt alleen gevoed met regenwater en is daardoor arm aan voedingsstoffen. Die arme omgeving is de habitat van allerlei zeldzame soorten, waaronder het kamveenmos.
Met het Fochteloërveen ging het lange tijd niet goed en veel zeldzame soorten verdwenen. Landbouwgrond rondom het hoogveen werd ontwaterd en hierdoor raakte het Fochteloërveen verdroogd. Daarnaast was vermesting een groot probleem. Wind en regen namen stikstof uit boerderijmest mee, en stikstof veranderde het voedselarme hoogveen in een voedselrijk gebied. Bomen kregen hierdoor kans om te ontkiemen en snelgroeiende grassen kwamen op.   

Vernatting
Beheerder Natuurmonumenten heeft de afgelopen jaren allerlei maatregelen genomen om het gebied te vernatten. Met dijkjes, slootjes en dammen wordt het waterpeil geregeld. En dat blijkt zijn vruchten af te werpen: naast het kamveenmos zijn ook de broedende kraanvogels weer terug!

Met dank aan: Juul Limpens en Norbert de Ruiter van het Wageningen Light Microscopy Center