James Hansen en Poznan

James Hansen is één van ’s werelds bekendste klimaatwetenschappers. Afgelopen donderdag was hij in Nederland. Hij gaf interviews, sprak met Tweede Kamerleden en hield een scherp betoog op een congres in Rotterdam. Hij is ook een echte Amerikaan: tussen de sheets met eindeloze cijfers en grafieken toonde hij ook foto’s van z’n kleinkinderen. Hij wilde maar zeggen: hun toekomst staat op het spel. Zijn boodschap was ronduit alarmistisch: de klimaatwetenschap is tot nu toe te optimistisch geweest. Is de gangbare opvatting dat de concentratie CO2 in de atmosfeer nog vijf tot tien jaar kan stijgen (wat trouwens ook al erg kort is) – Hansen stelt dat er nu al te veel CO2 in omloop is. De uitstoot moet wereldwijd onmiddellijk omlaag. Zijn remedie is even simpel als ingrijpend: onmiddellijk stoppen met kolen. De bouw van nieuwe kolencentrales, zoals Nederland van plan is, zijn een gruwel voor hem. Diezelfde avond nog was ik in Delfzijl op een grote bijeenkomst tegen de bouw van een nieuwe kolencentrale door RWE in de Eemsmond. Een vertegenwoordiger van de PvdA, die de bouw steunt, confronteerde ik met de oproep van Hansen. “We moeten niet sneller gaan dan het electoraat kan bijbenen”, antwoordde hij.

Maandag start in het Poolse Poznan de twee weken durende de VN-top over de klimaatcrisis. Daar moet overeenstemming bereikt worden over de contouren voor het wereldwijze klimaatverdrag, dat in 2012 de opvolger moet worden van ‘Kyoto’. In Kopenhagen in december 2009 moeten vervolgens de onderhandelingen over dit nieuwe verdrag afgerond worden. Het is ongewis of Poznan een succes zal worden. Gunstig is de verkiezing van Obama die een einde zal maken aan de sabotagepolitiek van Bush. Maar Obama is nog niet in functie. Welke invloed kan hij al doen gelden? Zeer onzeker is de rol van de Europese Unie. Bij de totstandkoming van het Kyotoverdrag was Europa de grote trekker. Maar kan en zal ze deze rol weer spelen? Precies gelijktijdig met de finale laatste twee dagen in Poznan moet de Europese regeringsleiders besluiten over de Europese klimaatplannen. Europa kan alleen effectief opereren in Poznan als ze zelf met een geloofwaardig pakket komt. ‘Lukt dat niet dan kunnen we overeenstemming in Poznan wel vergeten en ga ik in een hoekje liggen huilen’, zo vertrouwde me een Europese onderhandelaar toe. Er komen steeds meer berichten dat de Europese klimaatplannen verder en verder uitgekleed worden. Op papier blijven mooie doelstelling staan, maar er komen zoveel ontsnappingsroutes dat deze doelen in de praktijk nooit gehaald worden, zo vrees ik inmiddels.