Jakobskruiskruid onterecht in het verdomhoekje gezet

Een verbod op of een verdelgingsplicht voor jacobskruiskruid is helemaal niet nodig. De inheemse plant bloeit deze zomer explosief. Als dit plantje in het hooi terecht komt kunnen vooral paarden en koeien er ziek van worden. Maar goed beheer van grasland voorkomt dat vee in aanraking komt met jacobskruiskruid en bovendien verdwijnt de plant na enkele jaren vanzelf weer, zeggen wetenschappers van de universiteit van Wageningen (WUR) en kennisinstituut voor planten FLORON.

Boerenorganisatie LTO Noord riep de overheid deze zomer op om jacobskruiskruid aan te pakken. Veel andere veehouders sloten zich daarbij aan. Dat leidde tot Kamervragen van de VVD, die wil dat minister Carola Schouten (Landbouw) het probleem samen met LTO en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) gaat onderzoeken. De vragenstellers willen een algeheel verbod op jacobskruiskruid.

Koeien en vooral paarden kunnen erg ziek worden van het eten van jacobskruiskruid. Ze krijgen het giftige kruid binnen via hooi. In gedroogde vorm herkent het vee de plant niet. In de wei laten ze het kruid uit zichzelf staan. Geiten en schapen lijken geen last te hebben van de gifstof in de plant, aldus de wetenschappers. Het klopt volgens hen dat er deze zomer een explosie van jacobskruiskruid is. Dat komt door een combinatie van factoren:

• Jakobskruiskruid is een opportunist en bezet als eerste open zandige plekjes.
• Door droge zomer van vorige jaren zijn veel open zandige plekken ontstaan.
• De plant profiteert tijdelijk van verschralen van voormalige landbouwgronden.
• Langlevende zaden in de grond die geactiveerd worden als de plant wordt uitgetrokken.
• De soort werd vroeger ingezaaid met bermmengsels, sinds vijftien jaar is dit niet meer het geval.
• Het houden van paarden leidt tot ander graslandbeheer, waar Jakobskruidkruid van kan profiteren.

Paardenweilanden zijn vaak te kort begraasd en er ontstaan open plekken. Paardenhouders zijn vaak niet op de hoogte van goede beheermethoden om goede schrale graslanden te krijgen, zonder Jakobskruiskruid. Vanaf eind jaren 1980 is er een duidelijke toename van paarden in Nederland te zien, die mogelijk ook gepaard is gegaan met de waargenomen toename van jakobskruidkruid in het agrarische landschap.

In een goed weiland met een gesloten grasvlakte komt de inheemse plant niet voor, stellen de onderzoekers. Jacobskruiskruid gedijt op open zandvlaktes in de wei. Veel graven in de grond en vaak maaien stimuleert de groei. Weilanden kunnen het beste gemaaid worden vlak voor de plant gaat bloeien en direct na de bloei. Hooi mag het kruid niet bevatten. Hooi uit bloeiende wegbermen is meestal niet geschikt als veevoer en moet voor iets anders gebruikt worden.

Volgens de WUR en FLORON is het behoud van de inheemse plant belangrijk voor de Nederlandse natuur. Het is een voedselbron voor zeker 150 verschillende soorten insecten, zoals voor tientallen bijensoorten. Ongeveer 75 soorten zijn helemaal afhankelijk van de plant. En uit het onderzoek bleek dat de bodem waar Jakobskruiskruid groeit vanzelf ongeschikt wordt voor de plant en juist geschikter voor tal van andere plantensoorten. Laat de bodem met rust dan verdwijnt Jakobskruiskruid vanzelf.

Lees meer over dit onderzoek op Nature Today
Bron: ANP en Nature Today