'Duizenden soorten zeebacteriën in één glas zeewater'

Microbiologen van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) en het Marine Biological Laboratory (MBL) in Woods Hole, Verenigde Staten hebben vastgesteld dat er wel 20.000 verschillende soorten bacteriën in een liter zeewater zitten. De resultaten van het onderzoek zijn eind juli gepubliceerd in het prestigieuze Amerikaanse tijdschrift 'Proceedings of the National Academy of Sciences' (PNAS).

Met behulp van een totaal nieuwe, revolutionaire en relatief goedkope methode voor DNA-analyse werd 1 liter watermonsters uit de diepzee van 8 verschillende locaties in de Atlantische en Grote oceaan onderzocht op bacteriën. Daarbij bleek dat de biodiversiteit van bacteriesoorten in de oceanen 10 tot 100 keer groter is dan tot nog toe werd gedacht. Er zijn zo'n 20.000 soorten per liter zeewater, of anders gezegd, met elke slok zeewater slikken we ongeveer 1000 verschillende soorten bacteriën in.

Daarnaast bleek dat er zeer grote verschillen in soortensamentelling was tussen de onderzochte watermonsters. Dit kan er op duiden dat het totale aantal soorten bacteriën in de oceanen tussen de 5 en 10 miljoen ligt. Dit is de eerste keer dat de enorme biodiversiteit van microben in zeewater wordt beschreven.

Het meest verrassend was echter de aard van deze biodiversiteit. Een zeer klein aantal soorten (5 à 10) komt voor in grote hoeveelheden, terwijl alle andere soorten in zeer kleine aantallen voorkomen. De onderzoekers noemen dat de zeldzame biosfeer, een fenomeen dat tot nog toe op basis van de traditionele onderzoeksmethoden volledig onbekend was. Dit is te vergelijken met een auto-industrie waarbij enkele bekende merken in enorme aantallen worden gemaakt en er twintigduizend andere fabriekjes zijn die maar één of twee heel karakteristieke auto's maken.

Wat is de bedoeling van deze zeldzame biosfeer? Misschien maakt het de bacteriële gemeenschap zeer stabiel, zodat bij een verandering in de omgeving de gemeenschap zich ogenblikkelijk kan aanpassen. Duidelijk is in ieder geval dat er meer onderzoek nodig is. Dit is zeker belangrijk als we bedenken dat alle stofkringlopen op aarde, zoals die van CO2, in zeer hoge mate bepaald worden door microben zoals bacteriën.

Dit onderzoek werd mogelijk gemaakt door onder andere financiering van de Sloan Foundation via het wereldwijde International Census of Marine Microbes (ICoMM) Programma dat geleid wordt door MBL, NIOZ en NIOO-CEME en NWO.

Bron: NOIZ