Intensieve olijventeelt kost miljoenen vogels het leven

Bij de nachtelijke oogst van olijven worden miljoenen vogels letterlijk uit de bomen gezogen, blijkt uit onderzoek van Portugese en Spaanse vogelbeschermers. Tegenwoordig maken olijvenboeren in Spanje en Portugal steeds vaker gebruik van kleine, compacte boompjes in lange rijen, waar ze aan het eind van de herfst met een grote machine overheen kunnen rijden.

De bomen worden daarbij een beetje getrild en de olijven worden vervolgens met een grote stofzuiger opgevangen. Maar omdat de oogst vooral 's nachts gebeurt – het aroma van de olijven zou dan beter blijven – en omdat er met felle lampen wordt gewerkt, komen veel slapende zangvogels ook in de stofzuiger terecht. Naar schatting laten alleen al in Spanje jaarlijks twee miljoen zangvogels het leven door deze oogstmethode. Het bestuur van de autonome regio Andalusië roept nu op om te stoppen met de nachtelijke oogst van olijven. Ook Portugese vogelonderzoekers slaan in het wetenschappelijk tijdschrift Nature  alarm.

Ook de Nederlandse vogelonderzoeker Martin Poot – getrouwd met een Portugese en daarom goed bekend met het 'olijvengebied' – is bezorgd over deze manier van olijvenoogst. 'Tegelijk moeten we als Nederlanders wel een beetje bescheiden zijn. Met onze manier van intensieve landbouw helpen wij immers vogels als de grutto letterlijk op de rand van uitsterven. De verliezen van zangvogels zijn, hoe dramatisch ook, waarschijnlijk nog geen bedreiging van de populaties van bijvoorbeeld de zwartkop. Maar ondertussen zie je wel dat ook zuidelijk Europa steeds verder wordt opgeslokt door allerlei vormen van intensieve landbouw en dat zou zorgen moeten baren!' Poot stelt dat er op verschillende plaatsen in Spanje en Portugal ook kleinschalige initiatieven zijn, waar biologische olijventeelt wordt gecombineerd met natuurbescherming. 'Als je vanuit Nederland iets wilt doen aan de sterfte van zangvogels bij de oogst van olijven, zou je om te beginnen alleen nog dit soort kleinschalige, biologische olijfolie moeten kopen.'

In deze (promotie)video  zie je (vanaf 1'10) hoe de olijven door gigantische machines uit de boom worden gezogen.

Europarlementariër Bas Eickhout van GroenLinks heeft naar aanleiding van de reportage over de schadelijke olijfoogst vragen gesteld aan de Europese Commissie. Hij wil weten wat de Commissie gaat doen om te zorgen dat lidstaten maatregelen treffen voor het volgende oogstseizoen begint. Bas Eickhout: ‘wat natuurlijk nog extra wrang is, bovenop het feit dat dit gewoon niet mag, krijgen ook heel veel van die olijfbomentelers gewoon Europese subsidies, vanuit het Europese landbouwgeld. En daarmee geef je dus gewoon geld aan een praktijk, die niet kan’.