Ingenieurs: grootste duurzame energiebron wordt niet gebruikt

Energiewinning uit oppervlaktewater kan jaarlijks 8 miljoen ton CO2 besparen. Daarmee zijn rivieren, kanalen en plassen de grootste ongebruikte duurzame energiebron. Dat zegt ingenieursbureau Techniplan Adviseurs op basis van eigen onderzoek, dat vandaag is gepubliceerd. Zo'n 20 procent van alle gebouwen ligt binnen 500 meter van water en zou van de schone energie gebruik kunnen maken. Voor de benodigde techniek won het bedrijf vorig jaar De Vernufteling, de innovatieprijs van de Nederlandse ingenieurswereld.

Het Nederlandse oppervlaktewater is met 357.440 hectare de grootste gratis zonnecollector. In de zomer vangt het water in 11 dagen evenveel energie op als Nederland in een heel jaar nodig heeft voor verwarming en koeling: 665 petajoule (PJ). In combinatie met bodemopslag is oppervlaktewater een zeer schone, maar vooral financieel rendabele manier om gebouwen te verwarmen en te koelen. Extra investeringen zijn gemiddeld binnen vijf jaar terugverdiend.

Techniplan Adviseurs past de techniek inmiddels toe bij de Rotterdamse Maastoren en het project Port City van Havenbedrijf Rotterdam. "Een paar graden verschil tussen het water en de omgeving kun je al rendabel oogsten. De techniek werkt in de praktijk", zegt Joep Brouwers, directeur bij Techniplan Adviseurs. "Nu is het tijd om het principe breder toe te passen."

Van 18 grote Nederlandse steden heeft het ingenieursbureau de besparing onderzocht voor de nieuwbouwplannen die op stapel staan. Het gaat onder meer om Rotterdam, Utrecht, Almere, Nijmegen en Groningen. "Alleen al bij deze 18 is 340.000 ton CO2 per jaar te besparen door het gebruik van oppervlaktewater in combinatie met bodemopslag en de inkoop van groene stroom. Voor heel Nederland is het zo'n 8 miljoen ton CO2", zegt Brouwers.

Oppervlaktewater is vooral interessant omdat zo'n 20 procent van alle gebouwen binnen 500 meter van oppervlaktewater staat en dus gebruik kan maken van deze schone vorm van energie. "Het grote verlies bij warmtewinning zit in transport. Zodra je er kilometers mee moet slepen, neemt het rendement enorm af. Daarom hebben we gezocht naar een bron die in heel Nederland voorhanden is", aldus Brouwers.

Marktpartijen hebben inmiddels de voordelen al ontdekt. Nu zijn vooral gemeenten aan zet. "Het rendement neemt enorm toe als verschillende functies in gebieden energetisch worden gecombineerd, bijvoorbeeld extra warmte van kantoren die wordt gebruikt voor de verwarming van woningen. Gemeenten spelen bij dit soort combinaties op gebiedsniveau een belangrijke rol."

"Oppervlaktewater als energiebron is nu nog een slapende reus: een reus om z'n enorme potentieel, slapend omdat er geen gebruik van wordt gemaakt. Het is hoog tijd dat we 'm wakker maken."

Bron: Techniplan Adviseurs