Walvissen op de Noordpool komen in de toekomst steeds vaker in aanvaring met economische activiteiten in het Arctisch gebied. Vooral de snel toenemende olie- en gasontwikkelingen en de scheepvaart vormen risico's in gebieden en op trekroutes waarvan walvissen afhankelijk zijn. Dat staat in nieuw onderzoek dat is gefinancierd en mede uitgevoerd door het Wereld Natuur Fonds (WNF).
De studie is vandaag gepubliceerd in het vooraanstaande wetenschappelijke tijdschrift Marine Policy. In het onderzoek is gekeken naar de leefgebieden van drie walvissen die alleen op de Noordpool voorkomen: de Groenlandse walvis, de narwal en de beloega, ook wel witte dolfijn genaamd. Behalve de bekende trekroutes gaat het om hun voedselgronden en gebieden waar de dieren jongen krijgen. Die locaties komen voor een groot deel overeen met geplande en bestaande olie- en gasconcessies en scheepvaartroutes.
Stringente eisen
De walvissen in het Arctisch gebied zijn afhankelijk van zeeijs en krijgen het al steeds zwaarder door de snelle opwarming van de Noordpool. Volgens de onderzoekers vormen de economische activiteiten die in hoog tempo toenemen een risico dat de dieren er niet bij kunnen hebben. ,,We moeten deze walvissen zo weinig mogelijk verstoren, laat staan risico laten lopen op olievervuiling’’, zegt Gert Polet, medeauteur van het onderzoek. ,,Er moeten stringente eisen worden gesteld aan de economische activiteiten en gebieden waar de dieren van afhankelijk zijn moeten worden beschermd.’’
Behalve kaarten die aangeven waar walvissen in potentieel conflict komen met olie- en gasontwikkelingen en scheepvaart, schetst het onderzoek ook mogelijke oplossingen. Zo moeten kritieke gebieden voor de walvissen worden uitgeroepen tot beschermd zeegebied. Op trekroutes kan scheepvaart voor een beperkte periode van het jaar worden omgeleid of met aangepaste snelheid varen om aanvaringen met walvissen te voorkomen. Verder moet rekening worden gehouden met seismisch onderzoek, omdat dat walvissen ernstig kan verstoren.
Economische ontwikkelingen
Voorbeelden van kwetsbare gebieden waar economische ontwikkelingen op gang komen zijn de Beaufort- en Tsjoektsjenzee bij Alaska, waar Shell in 2012 mislukte proefboringen uitvoerde. Bij Rusland zijn de Karazee en de Beringstraat (de zee-engte met Alaska) trekroutes voor walvissen, terwijl de scheepvaart daar ook toeneemt. Verder is de verwachting dat de scheepvaart in de Hudsonbaai en Baffineiland bij Canada door mijnbouwactiviteiten fors zal toenemen.