Hoop voor zeekoeien in Gabon

In Gabon is ruim 800.000 hectare natuur benoemd tot beschermd wetland (waterrijk en waardevol natuurgebied). Daarmee kan dit deel van het ‘groene hart van Afrika’ beter worden beschermd tegen gevaren als houtkap en jacht. Dat laatste is belangrijk voor de zeekoeien in Gabon, die nu nog maar al te vaak op het menu staan.

Op ‘World Wetlands Day’ (2 februari) werd bekend gemaakt dat de overheid van Gabon drie belangrijke natuurgebieden heeft aangemeld bij de internationale Ramsar conventie. De overheid verplicht zich hiermee tot het verantwoord gebruik en beheer van deze wetlands. Het grootste gebied is het wetland ‘Bas Ogooué’ (het lage gebied rond de rivier de Ogooué in het westen van Gabon) met een omvang van meer dan 800.000 hectare. Er leven vele bijzondere diersoorten. Naast de wat meer bekende bewoners van het Afrikaanse bos (olifanten, gorilla’s, luipaarden, boszwijnen), zijn er opmerkelijke concentraties van diersoorten die (deels) in en rond het water leven. De Afrikaanse zeekoe, nijlpaarden, otters, pythons, de Afrikaanse dwergkrokodil en de pelikaan. Zelfs roggen en andere zeevissen komen er voor; zij zwemmen de rivier op.

Zeekoe-vlees op de markt

Omdat er alarmerend veel berichten over jacht op onder andere zeekoeien binnenkwamen, startte een WNF-team in 2005 een onderzoek naar de omvang van de jacht. Daarvoor gingen de WNF’ers op zoek naar de jagers zelf, maar ze bezochten ook markten om te zien wat voor soort en hoeveel vlees er werd aangeboden. Zeekoeien zijn officieel volledig beschermd, en de jacht op de dieren is strikt verboden. Maar het blijkt dat de wet nog lang niet altijd wordt nageleefd. Tijdens het onderzoek (370 dagen in het veld) trof het team 95 zeekoeien en 10 nijlpaarden die gedood waren in de meren van de lagere Ogooué. Verder bleken ook de Afrikaanse pantserkrokodil (tot 4 meter lang!) en de dwergkrokodil geliefde prooien voor de jagers.

Jagers persoonlijk overtuigen

Het WNF-team heeft met tact en vasthoudendheid veel bereikt het afgelopen jaar. Het bleek dat een relatief kleine groep jagers verantwoordelijk was voor de illegale jacht. Per persoon jaagden zij veel; één man bleek in een half jaar 17 zeekoeien te hebben gevangen. De WNF-medewerkers hebben in totaal 23 jagers zeer direct en en persoonlijk benaderd. Ook zorgde het WNF ervoor dat er druk kwam vanuit de lokale gemeenschap: pas als de publieke opinie zich keert tegen jacht op beschermde dieren, verandert er echt iets. Die directe, dorpsgericht aanpak werkt. Meer dan de helft van de jagers was uiteindelijk bereid om hun speciale zeekoe-netten af te staan in ruil voor goede visnetten. Er komt binnenkort een feestelijke verbranding van de zeekoe- netten. Het dorp is nu klaar om een zeekoe beschermingsverklaring te ondertekenen. In 2008 was het aantal gejaagde zeekoeien in het dorp gedaald naar 12, in 2007 waren het er nog vier en in 2008 ging het om vijf dieren. Nog teveel, maar een belangrijke verbetering in vergelijking met 2005.

Nu het gebied is aangewezen als beschermd wetland, is nog duidelijker dat het gaat om bijzondere en bedreigde dieren en dat de wet nageleefd zal moeten worden. Jagers die toch een zeekoe naar de markt brengen (of één van de andere beschermde soorten) riskeren gevangenisstraf.

Bron: WNF