Het terrassenlandschap van de Meinweg

Vroege Vogels ontdekt Nationaal Park de Meinweg, een groot natuurgebied op de grens van Limburg met Duitsland. We speuren naar adders en gladde slangen, komen erachter wat zakdragers zijn, luisteren naar sprinkhanen, checken de ‘bremzoekkaart’ en volgen de trek van verschillende vissen in een van de mooiste beekjes van ons land. Uiteraard gaan we ook op zoek naar de enige legale zwijnen van Nederland, naast de exemplaren op de Veluwe.

De Meinweg is een nationaal park van 1800 hectare groot, met beekdalen, heide, vennen, bossen en weilanden. Het natuurgebied is verbonden aan een nog veel groter natuurgebied in Duitsland. Het is een echt grenspark (Duits-Nederlandse Grenspark Maas-Swalm-Nette). Het gebied wordt soms ook wel ‘de schoenendoos’ genoemd, vanwege de opvallende rechte vorm op de kaart.

De geologie van de Meinweg is erg bijzonder. Nergens in Nederland vind je zo’n soort terrassenlandschap, met een drietal steile overgangen tussen de verschillende terrassen. Het is miljoenen jaren geleden ontstaan door erosie van sedimenten, die zijn afgezet door Rijn en Maas én door verschuivingen in de aardkorst. Het totale hoogteverschil tussen de drie terrassen is in totaal 50 meter. Dwars op de terrassen zijn twee beekdalen ontstaan: het dal van de Boschbeek en van de Roode Beek. Onder de Meinweg lopen diep onder de grond drie breuken. De belangrijkste en ook bekendste is de Peelrandbreuk. Deze peelrandbreuk veroorzaakte in 1992 nog een flinke aardbeving in Limburg (5,8 op de schaal van Richter).

In de oertijd was De Meinweg vermoedelijk bedekt met een dicht eiken/beukenbos. In de dalen van de Boschbeek en de Roode Beek zouden uitgestrekte moerassen hebben gelegen, met stukken hoogveen. De Roode Beek heet zo vanwege het heldere water en de rode bodem, vol ijzer. De naam ‘Meinweg’ is ontstaan uit het Keltische woord ‘gemeyne’, wat ‘gemeenschappelijk’ of ‘samen’ betekent. Het waren de "gemeinde weide" van de veertien dorpen, die het gebied bestuurden en gebruikten. Deze Nederlandse en Duitse dorpen hebben lange tijd het recht gehad om een deel van de Meinweg te gebruiken om hout te kappen.