Het stinkt in Brabant: ZEMBLA 19 maart 2011

De spanning op het Brabantse platteland is om te snijden. De burger in het buitengebied knokt voor een gezond leefklimaat, tegen de stank en de ongezonde lucht. Maar de boeren naast hem bouwen steeds grotere varkensstallen. Het is een ongelijke strijd. En ook al is er een discussie op gang gekomen over de megastallen en zegt staatssecretaris Bleker van Landbouw de grootschalige ontwikkelingen te willen stoppen, de boeren gaan gewoon door. In gemeenten als Oirschot en Reusel-de Mierden hebben ze op strategische plekken al gronden en oude bedrijven gekocht om te kunnen uitbreiden. ZEMBLA (19 maart, 22.35 u. Nederland 2) onderzoekt waarom burgers steeds het nakijken hebben bij deze ontwikkelingen en welke politieke spelletjes er gespeeld worden.

Henk en Ria Kroot wonen al 31 jaar aan de Heiakkerweg in Middelbeers en hebben hun uitzicht dramatisch zien veranderen. Kroot vertelt dat varkensboer Van Kerkhof aan de overzijde nu al zijn zevende stal wil bouwen. Henk Kroot: ‘Het is voor mij een groot schandaal…Als mijn kinderen langskomen zeggen ze: Pa, wat stinkt het hier ik snap niet hoe je het vol kan houden.’ Maar de overlast komt ook van zijn eigen zwager Timmermans met zijn varkensbedrijf. Kroot ziet het er nog van komen dat hij tegen zijn eigen familie moet gaan procederen. ‘De sfeer onder mekaar wordt er niet beter op,’ verzucht hij.

Boeren hebben vaak warme banden met de bestuurders en ambtenaren op het platteland en daar maken ze handig gebruik van. Zo vertelt Ted van de Loo, oud-wethouder van Oirschot over een ambtenaar die vertrouwelijke informatie lekte: ‘Het viel mij op dat een aantal zaken die wij intern besproken hadden, dat die voordat ik thuis was al op straat lagen.’ Zo konden boeren op strategische lokaties gronden opkopen voor nieuwe stallen.

En wat te denken van de nieuwe varkensstal van boer Claassen in Oirschot. Hij bouwt de stal zonder de benodigde vergunning. Daarna stopt hij er 2000 varkens in, ook zonder vergunning. De gemeente geeft toe dat dit een illegale situatie betreft en dat er in principe tegen moet worden opgetreden, maar gaat dit in het belang van de boer zo snel mogelijk legaliseren. Wethouder Machielsen van Oirschot zegt hierover: ‘Dit verdient inderdaad niet de schoonheidsprijs. Ik had het ook graag in een andere volgorde willen zien.’

Door deze innige relaties van de boeren met de lokale bestuurders en een goede lobby van de boerenorganisatie ZLTO, hebben de burgers bij het vaststellen van de reconstructieplannen en de komst van megastallen nauwelijks inspraak gehad. Wethouders geven toe dat de informatie naar de burgers onder de maat is geweest. Jan van de Sande, oud-wethouder in Reusel-de Mierden, zegt hierover: ‘Het is een beladen dossier geworden, omdat bewoners onvoldoende actief zijn geïnformeerd door provincie en gemeenten…Achteraf hebben die zich overvallen gevoeld.’