Hemelse W

De herfst is het seizoen bij uitstek om op zoek te gaan naar het sterrenbeeld Cassiopeia. Na de Grote en de Kleine Beer is dit een van de bekendste sterrenbeelden aan de noordelijke hemel. In Nederland verdwijnt het nooit onder de horizon. Bovendien is het gemakkelijk te herkennen: het sterrenbeeld heeft de vorm van een grote hoofdletter W.

In de Griekse mythologie was Cassiopeia de koningin van Ethiopië en de gemalin van koning Cepheus. Hun mooie dochter Andromeda moest geofferd worden aan het zeemonster Cetus, om een dreigende hongersnood af te wenden. Andromeda werd echter op het laatste moment gered door de gevleugelde held Perseus. Alle hoofdpersonen uit dit verhaal zijn als sterrenbeeld aan de herfststerrenhemel terug te vinden.

Cassiopeia staat deze week rond middernacht vrijwel exact in het zenit. Kijk eerst in de richting van het zuiden, en kijk vervolgens recht omhoog. De vijf sterren in de vorm van een hoofdletter W zijn zeer opvallend. Op een donkere, maanloze nacht zie je bovendien dat het sterrenbeeld in de wazige lichtband van de Melkweg ligt.

In het voorjaar staat Cassiopeia juist heel laag aan de (noordelijke) hemel, en is de beroemde Steelpan van de Grote Beer in het zenit te vinden. In feite staan Grote Beer en Cassiopeia min of meer aan weerszijden van de Poolster, die het schijnbare draaipunt van de sterrenhemel markeert. Dat is dus een andere manier om de hemelse W te vinden: trek in gedachten een lijn van de Steelpan naar de Poolster, en trek die lijn vervolgens door, de andere kant op - je komt dan vanzelf bij Cassiopeia uit.

Heb je een verrekijker bij de hand, ga dan ook eens op zoek naar de beroemde dubbele open sterrenhoop. Verleng daartoe het derde pootje van de W naar beneden. De twee sterrenhopen zijn in de kijker zichtbaar als kleine sterrenwolkjes. In werkelijkheid bevatten ze vele honderden sterren.

Govert Schilling
www.allesoversterrenkunde.nl