Havik: muisstil en pijlsnel

Je ziet hem niet en vaak hoor je hem niet, maar hij is er wel. Loerend vanaf een tak houdt de havik ( Accipiter gentilis ) je goed in de gaten. Deze stille roofvogel laat zich alleen tijdens het broedseizoen horen. Met een luid gekekker communiceert het dier met zijn partner.

In de nawinter worden oude nesten opgehoogd met nieuw nestmateriaal. In dit nest legt het vrouwtje drie à vier blauwwitte eieren. De eieren broedt ze uit tot er pluizige, vieswitte vogeltjes uitkomen die in niets op hun ouders lijken. Tegen de tijd dat de jonge vogels klaar zijn om uit te vliegen, hebben ze een eigen verenkleed gekregen. De bovenzijde is bruin, dat naar onder toe bruin wit gestreept wordt.
Voordat ze echt hun vleugels uitslaan, beginnen ze met vliegoefeningen. De ouders leggen hun prooien op de rand van het nest, zodat het jong ernaartoe kan fladderen. Na een paar keer oefenen, duikt het jong ineens van het nest en vliegt alsof hij nooit anders heeft gedaan.

Pas na enkele maanden zijn de jonge haviken zelfstandig, maar het duurt nog zeker een jaar voor ze eruit zien als hun ouders. Met een lengte van 48-61 cm en een spanwijdte van 98-117 cm zijn de pluizige kuikentjes machtige roofvogels geworden. Ze hebben korte, brede vleugels en een lange, bijna vierkante staart. De bovenzijde van de mannetjes is loodgrijs en de onderzijde is vaalwit gekleurd met afstekende grijze strepen. De vrouwtjes zijn een stuk groter en anders gekleurd. Hun bovenzijde is bruingrijs, dat naar onder toe steeds meer strepen krijgt. Beide vogels hebben een witte lijn boven het oog, een zwarte kruin en donkere veren in de oorstreek.

Tijdens de jacht zit een havik muisstil op een tak tot hij een prooi in beeld heeft. Op het juiste moment zet hij zich van de tak af, fladdert een paar keer met zijn vleugels en laat zich dan naar beneden vallen. Pijlsnel schiet hij tussen de bomen en struiken door op zijn prooi af tot hij het gegrepen heeft. De prooidieren bestaan voornamelijk uit middelgrote vogels, zoals duiven, eksters en Vlaamse gaaien, maar ook zoogdieren als konijnen en eekhoorns staan op het menu.

In de winter zijn haviken bijna niet meer in hun territorium op te merken, maar ze zijn er wel degelijk. Verstopt in bomen en op slaapplekken brengen ze de winter door. Het enige dat je af en toe zult vinden zijn sporen van uitwerpselen, braakballen en plukresten. Verder houdt het dier zich stil. Tot het broedseizoen weer in aantocht is en de havik luid kekkerend boven zijn broedplaats rondcirkelt. Het is tijd voor nieuwe jongen.

Bronnen:
Wikipedia
Rob G. Bijlsma; Ecologische atlas van de Nederlandse roofvogels