Grote vos terug in Nederland

De grote vos was eind vorige eeuw vrijwel verdwenen uit ons land. De laatste tijd wordt hij steeds vaker gezien en is er ook voortplanting geconstateerd. Komende weken zijn ze vooral nog te zien.

Vroege vlinder
De grote vos overwintert, net als dagpauwoog en zijn kleine broertje kleine vos, als vlinder. Dit betekent dat ze ook vroeg in het jaar al te zien zijn. Tijdens het mooie weer van de afgelopen dagen is de soort via Waarneming.nl en telmee op diverse plekken gemeld. Het voorjaar is de beste tijd om de vlinder te vinden.

Zo zijn er de afgelopen week onder andere grote vossen doorgegeven uit de omgeving van Nijmegen (Ooijpolder, Heumense Schans en Groesbeek), de Plateuax in Noord-Brabant, Brunsummerheide, Nieuw Bergen en Bommerig (Limburg), Enschede en bij Vlissingen (Zeeland). Ook in Wageningen is een grote vos waargenomen. Deze zat in het Arboretum Belmonte meer dan vier uur lang op schijnhazelaar (Corylopsis). Veel mensen hebben de vlinder daar goed kunnen bekijken. Hij zat in gezelschap van gehakkelde aurelia en kleine vos, zodat het verschil goed te zien was. De grote vos is inderdaad groter, maar dat is niet altijd evengoed te zien. Ook de iets lichtere kleur oranje geven een aanwijzing, maar het belangrijkste en doorslaggevende kenmerk zijn de vier vlekken die bij grote vos als een atoomteken op de voorvleugel te zien zijn.

Waarnemingen
Op het kaartje staan de waarnemingen van de grote vos vanaf 2010. Het is duidelijk dat er plekken zijn waar de vlinder 2 of drie jaar is gezien en het is zeer waarschijnlijk dat de soort zich daar voortplant. Onder andere bij Dishoek in Zeeland en in de Noordoostpolder is dit het geval. Door Gerard Eggens is in 2011 een ei-afzettend vrouwtje waargenomen op Schokland. Ook in de regio Nijmegen en in Zuid Limburg lijkt voortplanting zeer waarschijnlijk. Het is te hopen dat er dit jaar meer waarnemingen komen die op voortplanting duiden, zoals meerdere vlinders bijeen op een plek, ei-afzet of de vondst van rupsen. De rupsen,  die van eind april tot in juli te vinden zijn, leven op diverse loofbomen waaronder zoete kers en wilg, maar iep is het meest geliefd. De volgende vlinders vliegen weer in de zomer met een piek eind juli en augustus. De vlinders zijn in de zomer veel minder opvallend en daarom is het goed om de komende weken op zoek te gaan naar deze bijzondere soort.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting