Greenpeace weblog: Oceanen Schreeuwen Om Hulp (3)

Greenpeace voert een jaar lang actie om het leven in de oceanen te beschermen. Na de eerste twee etappes ( tegen de Japanse walvisjagers, zie ook de weblog van die trip  en tegen de tonijnvissers, zie ook de weblog daarvan ) nu deel drie. Verschillende Nederlandse deelnemers aan deze Greenpeace campagne varen mee en doen verslag voor Vroege Vogels.

Kijk ook op de site van Greenpeace

Liesbeth van Tongeren, directeur van Greenpeace Nederland, stapte vorige week op de Esperanza om mee te helpen aan boord. Hieronder haar verslag voor Vroege Vogels:

Meteen vanaf het vertrek van de Canarische Eilanden begint het werk voor dit deel van de expeditie. Heel zorgvuldig zet onderwaterfilmer Gavin Newman de diepzeecamera in elkaar, waarmee hij bij de Azoren walvissen zal gaan filmen. Een van de onderzoekers aan boord werkt aan het verder afstellen van het ‘gele gevaar’, het vaartuigje dat plastic uit zeewater zeeft. Een ander werkt met eindeloos geduld aan de hydrofoon, waarmee het mogelijk is om walvisgeluiden op te nemen.

Als algemene campagnehulp blijkt mijn taak vooral te bestaan uit het aangeven van gereedschap en het vasthouden van technische dingen. Van tijd tot tijd hanteer ik ook zelf de schroevendraaier. Wanneer de knalgele catamaran voor het plastic onderzoek buiten boord hangt, is het mijn werk om het ding in de gaten te houden. Dat is lang niet zo’n saaie klus als het lijkt: als bonus zie ik een schildpad, een door het water zwevende kwal met lange tentakels en verschillende soorten dolfijnen. Precies waarom we hier zijn: vaak laten we met onze acties zien waar het mis gaat met het milieu, maar het is ook heel goed om weer eens de schoonheid van de oceaan te ervaren.

Dan wordter door één van de biologen hard geroepen. Ik snel naar het dek en zie iets heel bijzonders: een enorme blauwe vinvis zwemt langs ons schip. Deze grootste dieren ter wereld zijn inmiddels zeldzaam geworden. Zelfs onze expeditieleider, die jaren werkt aan de bescherming van walvissen, had er nog nooit één gezien. Voor onze speurtocht naar walvissen rond de Azoren is dit een ongelofelijk goed begin!

Liesbeth van Tongeren

Mijn naam is Frank Kamp en ik ben de nieuwe kapitein van de Esperanza - niet dat het mijn eerste reis is op dit schip. Ik denk dat het zo onderhand al de tiende reis is. Eigenlijk zit ik al op dit schip sinds Greenpeace haar kocht in de zomer van 2000. Ik ben echt beretrots op ons bootje en bemanning. Nu is elke reis weer anders, maar het verschil met de vorige is wel heel groot. Dat was een 2 maanden durende, keiharde confrontatie met "wetenschappers" uit Japan, die onderzochten of de dwergvinvispopulatie aan het afnemen is bij Antarctica. Dat lijkt mij wel als je er bijna duizend uit het water knalt. Tijdens deze reis hebben we weer met wetenschappers te maken. Nu zijn het echte wetenschappers en geen vermomde stropers. We zijn net klaar met de derde dag van onderzoek, in samenwerking met mensen van de universiteit van Horta, naar wat er zoal leeft op de onderwaterbergen rond de Azoren. We drijven nu bij de kust van Faial, een prachtig groen eiland. We laten een camera aan een kabel naar de bodem zakken en filmen, that's it. Nu is het natuurlijk niet zo simpel, maar ik wil er ook geen al te technisch verhaal van maken. Het is echt ongelofelijk spannend om te zien wat er elke keer op het scherm te voorschijn komt: een ontdekkingsreis. Echt adembenemend mooi.

Gek eigenlijk, ik zit nu zo'n vijfentwintig jaar op zee en ik heb me nooit afgevraagd hoe zo'n zeebodem eruit ziet. Het enige wat je als kapitein echt boeit is of er wel genoeg water onder het schip staat. Maar de beelden die we de afgelopen dagen hebben gezien doen je er wel anders over denken.

Nu is het heel lang zo geweest dat de onderwaterbergen door visserlui gemeden werden als de pest omdat ze simpelweg hun netten verloren op de berghellingen. Maar de techniek staat voor niets, het staat ons niet alleen toe om prachtige beelden te maken van een bijzonder kwetsbaar ecosysteem, maar maakt het ook mogelijk om netjes visnetten tegen de berghellingen op te trekken. Dat heeft het een hele lange tijd nodig om te herstellen. Eigenlijk zijn dit zo'n beetje de laatste gebieden die nog net niet helemaal zijn leeggevist door bodemvisserij. Het lijkt ons een goede zaak om de bodemvisserij op onderwaterbergen overal te verbieden. Zoals hier, rond de Azoren, al het geval is.

Frank Kamp

Het onderwaterleven van de Azoren is super divers! Gekke kwalachtige dieren in fascinerende vormen drijven aan het wateroppervlak. Walvissen en dolfijnen duiken dagelijks op rondom ons schip. Bij duiken vinden we waterslakken met de eigenschappen van een kameleon. Dieper onder water zien we enorme roggen, verrassend kleurrijke vissen en hele oerwouden van koraal. Onze diepzeecamera maakt tot een diepte van 700 meter beelden van een wereld, waar nog niemand eerder heeft kunnen kijken. De wetenschappers van de Universiteit van de Azoren, deze weken aan boord van de Esperanza, kijken gefascineerd mee.

Na de eerste gelukzalige momenten in de sprookjesachtige diepzeewereld werd de filmvoorstelling echter wreed verstoord. Na een crash tegen de rotsen kwam de camera in drie stukken weer naar boven. Technici en lassers werkten vele uren aan reparatie. De volgende ochtend kon een geheel aangepaste, robuuste versie van de diepzeecamera te water. Een dag lang kregen we weer een kijkje op mysterieuze vissen en koralen in de diepzee. Maar ook dat ging niet lang goed. De dikke kabel knapte als een spinragje toen de camera achter een rots bleef haken en ons schip door de sterkte stroming de andere kant uit dreef.

Vandaag is de derde diepzeecamera in gebruik genomen. Gemaakt uit de laatste spullen die aan boord zijn en met het laatste stukje kabel dat we hebben. Er is zelfs een andere filmcamera voor uit elkaar gesloopt, omdat de speciale onderwaterlampen die waren besteld, maar niet wilden arriveren.

Zoals onze onderwaterfilmspecialist Gavin Newman pleegt te zeggen: Als dit onderzoek makkelijk zou zijn, zouden we al een stuk meer weten van het leven in de diepzee.

Laura Westendorp

Op het moment zijn we onderweg van de Azoren naar Barçelona. Het
voelt een beetje vreemd omdat het nu voor de eerste keer is sinds de
aankomst in Kaapstad in november van 2005 dat er geen campagneteam
aan boord is. Aan de ene kant is dat wel lekker want nu hebben we als basisbemanning alle tijd in de wereld om allerlei klussen aan boord te doen. Maar aan de andere kant gaat het schip pas echt aan het werk als er een campagne-team aan boord is.

Niet dat we nu alleen maar de hele dag koper aan het poetsen zijn want
we hebben nog steeds de onderwatermicrofoon achter het schip hangen
waarmee we geluiden van potvissen oppikken die opgeslagen worden op een computer. Daarmee kunnen we een hoop wetenschappers zielsgelukkig maken.

Ook gaat er elke dag een paar keer een soort catamaran overboord met een netje tussen de drijvers waarmee we dan alles wat er aan de oppervlakte drijft oppikken. Het is niet te geloven hoe groot de hoeveelheid kleine stukjes plastic is die we vinden in dat ontzettende kleine stukje oceaan. Al die troep gaat in de vriezer en wordt daarna naar de universiteit van Exeter gestuurd waar we ook weer een paar wetenschappers blij maken of misschien juist niet, gezien de hoeveelheid die we oppikken.

Dus: nog een paar dagen van relatieve rust en dan staat er weer een heel nieuw team op de kade in Barçelona voor de volgende etappe van de reis.

Groeten Frank Kamp (kapitein Esperanza)

De prettige rust die we aan boord hadden tijdens de oversteek van de Azoren naar Barcelona is over. Op de kade midden in Barcelona stond een hoop volk van het Spaanse Greenpeacekantoor maar niet alleen dat. Ook mijn vrouw en twee kleine kinderen stonden er. Ze konden met een busje dat toch naar Barcelona ging. De kinderen hebben echt fantastisch genoten; het is per slot van rekening ook een beetje hun Esperanza en ze hebben papa weer even gezien. Daarnaast was het heel hectisch met het voorbereiden van onze reis door de Middellandse Zee. Nieuwe voorraden, nieuwe mensen, nieuwe spullen etc etc.

Ook hebben we een nieuw APK stickertje op de bumper. Elk jaar wordt het hele schip gecheckt door speciale inspecteurs. Ze testen alles om te zien of het nog in orde is. Dus daar ben ik twee dagen mee bezig geweest. Alles OK en we zijn weer onderweg. We gaan naar een nog geheime plek om daar wat te gaan doen tegen het vissen op blauwvin tonijn. Volgens sommige geleerden is het eigenlijk al te laat om deze vissoort te redden, maar we gaan het lekker toch proberen.

We zijn al een sleepboot met twee grote kooien met tonijn tegen gekomen. Na het vangen worden ze namelijk in kooien gepropt en dan met een snelheid van 1.5km per uur naar een Zuid-Europees land gesleept. Die tocht kan soms wel een maand duren. Het was heel verleidelijk om op die kooi te springen en dat ding open te maken, maar het blijkt dat als de tonijn eenmaal gevangen is en in zo'n kooi zit ze het pad helemaal bijster zijn en gewoon dood gaan. We zullen zien wat we in het gebied waar de tonijn wordt gejaagd kunnen doen om ervoor te zorgen dat het gesleep met kooien wat afneemt in de Middellandse Zee. Of liever nog: helemaal stopt.

Groeten Frank Kamp (kapitein Esperanza)

(Foto: de twee actieschepen Esperanza en Rainbow Warrior 2 - ©GP/Newman)

We zijn nu dus aangeland op die plaats waar de tonijnvisserij zich zou moeten bevinden. We hadden de tonijnjagers gevonden in een klein baaitje aan de zuidkust van Kreta en hebben ze achtervolgd naar Egypte. We zitten nu zo'n twintig mijl uit de kust van Egypte en we zijn daar nu al bijna een week.

Nu gebeurt het wel eens vaker dat acties worden afgelast om bepaalde redenen maar de reden dat we deze week geen acties hebben gedaan heb ik nog niet eerder meegemaakt. ER WORDT NIET GEVIST.

In dit gebied zitten op zijn minst acht tonijnjagers en die schepen zijn niet van wat je zegt ouwe vissersschuiten. Deze jongens hebben echt het nieuwste van het nieuwste: super snelle schepen met state of the art electronics aan boord. Ze varen als waanzinnigen rond om die laatste tonijn te pakken te krijgen. Wij zijn er klaar voor om ze het vissen zo moeilijk mogelijk te maken. Bootjes hangen buitenboord, actiespullen zijn klaar, maar het hoeft al niet meer. Er is gewoon geen vis.

We blijven het hier nog een paar dagen aanzien en dan gaan we naar een ander gebied om te kijken hoe het daar gaat. Maar de berichten die we opvangen van de rest van de Middellandse zee zeggen dat het overal slecht is. Kort gezegd: vissersmannen zwaar teleurgesteld, wij zwaar teleurgesteld. En de tonijn... Die was een aardig poosje geleden al zwaar teleurgesteld in de mensheid. Ik hoop de volgende keer wat vrolijker nieuws te kunnen brengen.

Groeten Frank Kamp (kapitein Esperanza)

Inmiddels zijn we aangeland in de Rode Zee. En daar kom je niet zomaar, echt niet. Eerst moet je door het Suez kanaal. Wie daar aankomt wordt eerst onderworpen aan een inspectie. Niet dat er ook maar iemand in het hele kanaal is die ook maar een greintje interesse heeft over de staat van het schip maar iedereen moet wat zien of doen en dat gaat niet voor niets.

Dat kost sigaretjes. Dus als je door het Suez kanaal wilt koop je peuken, anders kom je er gewoon niet door.

Een Egyptische journalist vroeg mij gisteren wat het zwaarste stuk was tot zover in onze reis rond de wereld. Toen ik hem zei dat dat het Suez kanaal was, keek hij mij aan alsof ik gek was. Maar we zijn er doorheen.

Op het moment zijn we in Hurghada en daar kan gedoken worden. Tenminste nog wel, want ze hebben grote plannen in Hurghada. Het duiktoerisme is big business en op zich is dat niet zo erg, maar om die inkomsten nog verder op te krikken is het hier langzaam een soort Torremolinos aan worden. Dat heeft alle gevolgen van dien met kunstmatige strandjes die over riffen gepletterd worden en rioolwater wat met een fijn pijpje in de richting van de riffen gaat. We hebben een hoop voorlichtingsavonden gehad en hopelijk zien de mensen op tijd in dat door hun hebberigheid hun bron van inkomsten de ondergang wordt voor diezelfde bron van inkomsten.

Morgen gaan we weer een deurtje verder kijken, dan gaan we naar India. Dat schijnt ook een heel fijn land te zijn als je van bureaucratie houdt. Maar eerst gaan we een stukje varen: een mijltje of 4000.

Groeten Frank Kamp (kapitein Esperanza)