Graven naar de Peelrandbreuk

Dwars door het oosten van Noord-Brabant en Limburg loopt de Peelrandbreuk. Je ziet hem niet, want de breuk tussen de aardkorsten loopt natuurlijk onder de grond. Maar op verschillende plekken zijn de gevolgen van de breuk wel aan de oppervlakte zichtbaar. Bij Uden is dat te merken aan een hogere waterstand in de juist hoger gelegen delen. Daar komt ijzerrijk grondwater als kwel omhoog, de zogeheten wijst. Op veel andere plekken heeft de mens de bodem aangepast (bijvoorbeeld voor landbouw of aanleg van wegen) en is de breuk minder zichtbaar. Wetenschapper Rimbaud Lapperre van de Vrije Universiteit Amsterdam heeft daar een 25 meter lange sleuf gegraven om de waterdoorlatendheid van de breuk te onderzoeken. Uniek, want dan kun je de Peelrandbreuk echt in de bodem zien lopen. Het doel is om in de toekomst betere maatregelen te kunnen nemen voor bescherming en herstel van de wijstgebieden. 

De breuk
De Peelrandbreuk vormt de overgang tussen de Peelhorst en de lager gelegen Centrale Slenk. Hij ontstond zo’n 25 miljoen jaar geleden, maar zorgt af en toe nog steeds voor verschuivingen en aardbevingen, zoals in 1992 in Roermond. Grondwater stroomt van hoog naar laag, maar op het breukvlak wordt de doorstroming bemoeilijkt door lagen die niet waterdoorlatend zijn, waardoor het ter plekke naar boven stroomt en als kwel aan de oppervlakte verschijnt. De hoger gelegen gronden zijn dus nat en de lager gelegen gronden droog. Deze bijzondere vorm van kwel heet wijst.

Publieksdagen
Op maandag 15 oktober en zaterdag 20 oktober worden er publieksdagen gehouden tijdens OERfestival De Maashorst. Het terrein bij Uden is dan toegankelijk van 11.00 tot 16.30 uur. Er zijn rondleidingen om 11.30 uur, 13.30 uur en 15.30 uur. Belangstellenden kunnen naar de Lage Burchtweg in Uden komen. Alleen op maandag 15 oktober is de onderzoeksleuf opgenomen in de excursies van IVN vanaf de Mastworp aan de Bedafseweg 22 in Uden. De IVN-excursies starten een uur eerder (10.30 uur, 12.30 uur en 15.30 uur) en leiden over de berg- en de breukroute naar de Lage Burchtweg. Tussen de excursies door is er bij de onderzoeksleuf een aantal activiteiten voor kinderen: ze kunnen meedoen aan een kleurwedstrijd en zelf een flesje wijstwater hengelen.