Mosselen en Japanse oesters hebben een sterke invloed op hun omgeving en worden daarom ook wel ‘biobouwers’ genoemd. In de Waddenzee zorgen ze voor een vaste ondergrond op een anders zandige bodem. Daarnaast filteren ze het water en produceren ‘pseudofeces’, een soort slibbige mosselpoep, dat in de omgeving van de mosselen op de zandbodem terechtkomt. Hierdoor creëren ze niet alleen geschikte leefomstandigheden voor zichzelf, maar ook voor andere soorten. Op en tussen de mosselen en oesters groeien veel planten en beesten, zoals zeewieren, slakjes, visjes en garnalen, die vervolgens weer door grotere vissen of wadvogels worden gegeten. In een recente studie laten onderzoekers van het Koninklijk
Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek
(NIOZ) en de
Rijksuniversiteit Groningen
zien dat mosselen en oesters niet alleen de omgeving veranderen op de banken zelf, maar dat hun effecten meetbaar zijn tot ver voorbij de contouren van de bank.
Uitgesmeerde mosselpoep
Op het droogvallende wad onder Schiermonnikoog hebben onderzoekers het gebied op en rond twee gemengde mossel- en oesterbanken in kaart gebracht. Metingen aan het sediment lieten zien dat het percentage slib (de mosselpoep) erg hoog was in en direct rond de banken, maar ook dat dit slib zelfs tot op een afstand van 200 meter van de banken nog meetbaar was. In de uitgesmeerde mosselpoep vonden de onderzoekers veel meer soorten en hogere aantallen van bijvoorbeeld kokkels, kokerwormen en zeeduizendpoten dan op kaal zand. Verder bleek dat scholeksters – die vooral mosselen eten - niet alleen op de banken naar eten zoeken, maar ook in het slibrijke gebied rond de banken. Daarnaast bleken deze gebieden een sterke aantrekkingskracht te hebben op wulpen en rosse grutto’s die daar jagen op krabbetjes en wormen.
De aanwezigheid van een mossel- of oesterbank beïnvloedt dus niet alleen lokaal de voedselketen, maar ook in zijn verre omgeving. Dat maakt het in stand houden en herstellen van mossel- en oesterbanken nog belangrijker voor het behoud van de biodiversiteit in de Waddenzee.