Gevecht om de pool

Met veel machtsvertoon heeft Rusland deze week bij het eiland Nova Zembla actieschip de Arctic Sunrise van Greenpeace aan de ketting gelegd. Een deel van de bemanning werd zelfs tijdelijk onder schot gehouden. De milieubeweging had eerder een boorplatform van Gazprom bezet. Greenpeace wil voorkomen dat de Russische energiegigant olie gaat winnen in de Pestjora Zee, ten zuiden van Nova Zembla. De milieuactiegroep is bang dat daardoor een milieuramp ontstaat.

Iemand die zich al tientallen jaren met de Noordpool bezig houdt is Louwrens Hacquebord, die tot vier maanden geleden werkte als hoogleraar Arctische en Antarctische wetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen. Volgens Hacquebord heeft het eens ongenaakbare en barre Arctische Noorden een soort knuffelstatus bereikt. Steeds meer toeristen weten de weg te vinden. En daarnaast zijn er steeds meer landen geïnteresseerd in de bodemschatten onder de pool. Daarom zijn goede afspraken over de bescherming van het poolgebied noodzakelijker dan ooit, aldus Hacquebord.

Pooldruk
De actie van Greenpeace laat zien dat het Arctisch gebied in toenemende mate onder druk staat. Door klimaatverandering smelt het zeeijs van de Noordpool in recordtempo. De verwachting is dat over enkele decennia de Noordpool 's zomers voor het eerst ijsvrij is. De natuur heeft grote moeite zich aan de snelheid van die verandering aan te passen. Door het smelten van de poolkap worden ook plannen gemaakt voor grootschalige winning van olie, gas en andere mineralen en uitbreiding van de scheepvaart.

Noordpool hoogleraar
Louwrens Hacquebord werd bekend dankzij zijn onderzoek naar de 17e eeuwse walvisvaarders nederzetting Smeerenburg. Later deed Hacquebord archeologisch en historisch onderzoek naar de exploitatie van de polaire gebieden en de geopolitieke gevolgen. Mede dankzij de inzet van Hacquebord werd Nederland in 1996 waarnemer in de Arctische Raad.