Geld nodig voor behoud museaal landschap

Het rijk moet structureel geld vrijmaken voor het behoud van museale landschapselementen zoals houtwallen, elzensingels, vlechtheggen en graften (steile walletjes). Dit cultuurhistorisch erfgoed is meestal te vinden op of bij boerenerven op het platteland. Nu steeds meer boeren failliet gaan of met hun bedrijf stoppen, komt het beheer van de vaak eeuwenoude heggen en hagen ernstig in gevaar.

Dat stellen Landschapswacht en de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap (VNC) uit Beek-Ubbergen (Gelderland). Directeur Jaap Dirkmaat van VNC heeft vrijdag met een brandbrief aan de kabinetsonderhandelaars aandacht voor de kwestie gevraagd. Hij stelt dat er zich ,,een sociaal-ecologische ramp aan het voltrekken is op het platteland''.

De meeste houtwallen, heggen en greppels zijn oorspronkelijk aangelegd om het bezit te beschermen tegen aanvallers en wilde dieren. Veel van deze natuurelementen dateren uit de late middeleeuwen. ,,Waar men in het buitenland trots is op de countryside of la campagne spreken beleidsambtenaren in Nederland eufemistisch over het 'witte gebied'. Voor 65 procent van Nederland is helemaal geen aandacht, laat staan geld'', aldus Dirkmaat in zijn brief.

Het cultuurhistorische landschap is meestal beheerd en onderhouden door boeren. Maar omdat steeds meer boeren stoppen, raken de heggen en hagen in verval. De overheid zou eigenaren van museale natuur actief moeten benaderen en geld moeten geven om het onderhoud te kunnen bekostigen. ,,In nota's wordt gesproken over waadevol cultuurlandschap en zelfs nationale landschappen, maar juist in die gebieden verdwijnen de boeren het snelst. De overheid moet de regie in handen nemen'', vindt Dirkmaat.

De Landschapswacht start dinsdag een actie om betere financiering voor museaal landschap van de grond te krijgen. Op dertig plaatsen in het land restaureren medewerkers gratis bijzondere plekken, zoals een houtwal in Ede, een steilrand in Twente, een bomenrij in Zeeland en een elzensingel in Friesland. De organisatie noemt het onbegrijpelijk dat er wel steun is voor onder meer molens, kerken en grachtenpanden, maar geen potje voor landschapselementen.