Geen zoogdier zo bijzonder als het vogelbekdier

In de achttiende eeuw gingen de eerste Engelse kolonisten naar Australië en zij stuurden regelmatig diersoorten op naar Engeland om te laten onderzoeken. Toen de Engelsen de kist met het vogelbekdier openden, dachten ze dat er een grap met ze werd uitgehaald. Want wat was dit voor een dier? Een dier met een eendensnavel, het lichaam van een otter en zwemvliezen. In de loop der jaren werd er steeds meer duidelijk over dit bijzondere dier. Mátyás Bittenbinder is bioloog bij Naturalis en volgt al het vogelbekdieronderzoek op de voet. 

Een vogelbekdier legt eieren, maar het is zoogdier. Ze voeden hun jongen met melk. Naast de mierenegel is het het enige zoogdier dat eieren legt. Zowel het vogelbekdier als de mierenegel leven in het oosten van Australië en in Tasmanië. Vogelbekdiermannetjes hebben op de achterpoten een angel van ongeveer 1,5 cm lang die verbonden is met een gifklier. Ze gebruiken deze gifpunten vooral in de paartijd tijdens gevechten met andere mannetjes. Het gif is niet dodelijk voor mensen, maar wel extreem pijnlijk.

Naast een lichamelijke mix van diverse dieren blijkt uit een deze week verschenen onderzoek dat het  vogelbekdier ook genetisch een allegaartje is. Genetisch gezien is het dier een mengelmoes van zoogdieren, vogels en reptielen. Ook onthulden de onderzoekers dat het vogelbekdier, dat zijn voedsel met twee hoornplaten in zijn bek fijnmaalt, pakweg 120 miljoen jaar geleden zijn tanden verloor. Toen verdwenen vier van de acht genen verantwoordelijk voor de ontwikkeling van tanden. Het wonderlijkst vinden de onderzoekers de geslachtschromosomen daar hebben ze er wel tien van in plaats van twee zoals andere zoogdieren.